Türkiye’de geçmişte sıkça değişen eğitim politikaları yeniden gündeme alındı. 4+4+4 modeli ile uygulanan 12 yıllık zorunlu eğitim, bazı eğitim uzmanları tarafından eleştirildi. Özellikle liseye denk gelen son 4 yılın revize edilmesi gerektiği vurgulandı. Eğitim Bakanı Tekin’in son zamanlarda yaptığı açıklamalar ise bu konuda ilk işaret olarak değerlendirildi.
Uzun süreli tartışmalara yol açan zorunlu eğitim süreci, eğitimcilerin en çok üzerinde durduğu meselelerden biri olmayı sürdürüyor. 12 yıllık zorunlu eğitim sisteminin çocuklar üzerinde dayatıldığı ve bu durumun bireylerin doğal yeteneklerini körelttiği iddia ediliyor. Ancak uygulamanın mantığını savunan görüşler de mevcut. Enderun Özgün Eğitimciler Derneği, Maarif Platformu ve Medeniyet Enstitüsü, “Türk Eğitim Sistemi ve Zorunlu Eğitimin Yansımaları” konulu bir çalıştay gerçekleştirdi ve katılımcılar 12 yıllık zorunlu eğitimdayatmasının çocukların yetenekleri, meslek edinimleri ve aile kurmalarını engellediğini belirtti. Lise eğitimine ilişkin köklü değişiklik talepleri öne çıktı.
Çalıma raporunda vurgulanan ana noktalar arasında zorunlu eğitim uygulamasının bir hak olmaktan ziyade bir dayatma aracı haline geldiği yer alıyor. Lise ve üniversiteler, her öğrencinin kolaylıkla mezun olabildiği bir yapıdan kurtarılmalıdır. Eğitim sisteminin yalnızca diploma vermeye odaklanması yerine, daha anlamlı bir yapı benimsenmelidir. Zorunlu eğitim süresinin azaltılması, branşlaşmanın erken aşamalara çekilmesi, sınıf geçme kriterlerinin revize edilmesi ve bitirme sınavlarının yeniden getirilmesi gerektiği önerilmektedir.
“ÖĞRENCİLERİN EŞİTLENMESİ”
Öğrencilerin ihtiyaçları, alışkanlıkları ve ekonomik durumları farklılık gösterdiği halde, binalar, öğretmenler ve müfredatlar birbirine benzer kalmaktadır. Farklı becerilere sahip milyonlarca öğrenciye aynı eğitim modelini sunmak, eğitim sistemini çıkmaza sürüklemektedir. Bu durum, öğrencilerin vasat bir seviyede birbirine benzemesine yol açmaktadır. Zorunlu lise eğitimi, zorunlu üniversite eğitimine zemin hazırladığından, üniversite öğrencisi olmak neredeyse işsizlikle eşdeğer hale gelmiştir. Üniversite çağındaki gençlerin sanayinin ihtiyaç duyduğu mesleki becerilere ve iş alışkanlıklarına sahip olma olasılığı giderek azalmaktadır.
SON DÖRT YILIN DEĞİŞİMİ
4+4+4 sisteminin son dört yıllık kısmının zorunlu olmaktan çıkarılması gerektiği ifade edilmektedir. Zorunlu eğitim süresinin 12 yıl olarak belirlenmesi, özellikle lise döneminde akademik başarısızlık, düzensizlik, disiplin problemleri ve genel kalite düşüklüğüne neden olan faktörlerden biri olduğu görülmektedir.
ARA ELEMAN İHTİYACI
Ülke genelinde ciddi bir ara eleman sıkıntısı yaşanmakta. Bu açığın kapatılması amacıyla daha fazla öğrencinin mesleki eğitime yönlendirilmesi elzemdir. Mesleki eğitim kurumlarının itibarı artırılmalı ve bu okullar, vasıfsız çalışanlar tarafından tercih edilen yerler olmaktan çıkarılmalıdır. Meslek liseleri, mühendisliğin ilk basamağı olarak konumlandırılmalı ve içerikleri, mühendis adayları tarafından tercih edilecek şekilde güncellenmelidir.
MÜFREDAT DEĞİŞİKLİKLERİNİN SONUCU
Millî Eğitim Bakanlığı, “Türkiye Yüzyılı Maarif Modeli” adlı geniş ölçekli yenilik projeleri üzerinde çalışmakta. Ancak, zorunlu eğitim uygulanmadığı ve öğrenci çoğunluğunu mesleklere yönlendiren yenilikçi yöntemler hayata geçirilmediği sürece, bu müfredat değişikliklerinin etkisi sınırlı kalacaktır. Ortaokuldan sonra örgün eğitime devam etmek istemeyen öğrencilerin açık öğretime ya da akşam liselerine geçişinin zorlaştırılması, eğitim felsefesiyle ve insan onuruna saygı ilkesiyle çelişki yaratmaktadır. İlkokuldan üniversiteye kadar eğitim sisteminin bütüncül bir şekilde ele alınması önemlidir; bu süreçte uzmanların yanı sıra iş dünyası temsilcilerinin de görüşleri değerlendirilmelidir.
ÜNİVERSİTE KONTENJANLARI
Eğitim sisteminde köklü değişiklikler yapılırken kısa vadeli düşüncelerden çok uzun süreli ve kalıcı kazanımlar hedeflenmelidir. Üniversitelerdeki bölümler ve kontenjanlar, talebe değil ülkenin ihtiyaçlarına ve istihdam olanaklarına göre belirlenmeli, popülist yaklaşımlardan kaçınılmalıdır.
EĞİTİM SİSTEMİ VE EZBERLEME
Yapılan açıklamalarda, zorunlu eğitimdeki müfredat sıkışmasının eğitimi sadece okulların duvarları arasına hapsedeceği, teorik bilgi ağırlıklarının baskın olmasına neden olacağı belirtiliyor. Eğitim, bu durumda sınav sisteminin egemenliğine girmekte ve bilgilerin ezberlendiği bir yapıya dönüşmektedir. Mekanik bilgiye dayalı bir sistemde eğitim, deneme, deneyim ve pratik yapmadan öğrenme haline gelmekte ve yüzeysel kazançlar elde edilmektedir.
“İLKOKUL SÜRESİ 5 YILA ÇIKMALI”
Doç. Dr. Yusuf Kızıltaş, “12 yıllık zorunlu eğitimin gözden geçirilmesi lazım. İlkokul süresinin beş yıla çıkarılması, liselerin ise zorunlu olmaması gerektiğini” vurguladı.
BAKAN TEKİN’DEN AÇIKLAMALAR
Son günlerde katıldığı bir programda 12 yıllık zorunlu eğitim konusunu Millî Eğitim Bakanı Yusuf Tekin’e sordu. Bakan Tekin, “Zorunlu eğitimin süresinin fazla olduğunu düşünüyorum. Yakında bu konunun tartışmaya açılacağını tahmin ediyorum. Bu kadar uzun bir süre boyunca standart bir eğitim görmek doğru olmayabilir” ifadelerini kullandı.
