Papa Francis’in vefatından sonra ABD’li kardinal Robert Prevost ’14. Leo’, Vatikan’da St. Peter Meydanı’nda gerçekleştirilen sade bir ayinle resmen Papa olarak göreve başladı.
Dünya genelinden liderlerin bir araya geldiği bu önemli tören, diplomatik bir sahneye dönüştü.
Törene katılanlar arasında Ukrayna lideri Vladimir Zelensky, ABD’yi temsil eden Senatör JD Vance ve eşi Usha Vance ile Dışişleri Bakanı Marco Rubio bulunuyordu.
EL SIKIŞTILAR
Beyaz Saray’da yaşadıkları tartışmanın ardından değerli madenler anlaşmasını imzalayan Zelensky, JD Vance ile el sıkıştı.
İkili, Zelensky’nin 23 Şubat’ta Beyaz Saray’a yaptığı ziyarette bazı şartlar üzerinde tartıştı ve aralarında gerginlik yaşandı.
ANLAŞMA İMZALANINCA BUZLAR ERİDİ
Tüm dünyanın gözü önünde Donald Trump ve JD Vance tarafından eleştirilen Zelensky, anlaşmayı imzalayarak iki tarafın arasını düzeltti.
Tartışma sırasında Zelensky’ye aşağılayıcı bakışlar atan JD Vance’in tutumundaki değişim ise dikkatlerden kaçmadı.
ANLAŞMANIN DETAYLARI
ABD hükümetinin Ukrayna’ya yönelik politikalarını köklü bir biçimde değiştiren değerli maden anlaşması, 30 Nisan 2025 tarihinde imzalandı.
Anlaşma, nadir toprak elementleri (lityum, titanyum, neodimyum, seryum vb.), petrol, doğal gaz ve diğer kritik mineralleri kapsıyor. Hedef, Ukrayna’nın savaş sonrası yeniden yapılandırılmasını finanse etmek, Batı yatırımlarını çekmek ve ABD’nin Çin’in nadir toprak pazarındaki hakimiyetine karşı alternatif tedarik zinciri oluşturmaktır. Ukrayna, Avrupa’nın kritik 34 mineralinin 22’sine sahip olup, küresel rezervlerin yüzde 5’ini elinde bulundurmaktadır.
Anlaşma çerçevesinde, Ukrayna ve ABD’nin eşit söz hakkına sahip olacağı bir Yeniden Yapılanma Yatırım Fonu kurulacak. Bu fondan, yeni projelerden elde edilen gelirin yüzde 50’si ayrılacak. Ukrayna, kaynakların mülkiyetini ve çıkarma süreçlerini korurken, mevcut projeler (Naftogaz, Ukrnafta) kapsam dışı kalacak.
Anlaşma borç yükümlülüğü getirmiyor ve geçmişteki ABD yardımlarının (350 milyar dolar) geri ödenmesini talep etmiyor. İçerisinde yeni askeri yardımlar, örneğin hava savunma sistemleri bulunmasının yanı sıra güvenlik garantisi sunmuyor. ABD, Çin’in yüzde 60-70 üretim ve yüzde 90 işleme kapasitesine sahip olduğu nadir toprak pazarında elde edilecek avantajlarla hedeflerine ulaşmayı planlıyor.
Ukrayna, lityum (450 bin ton), titanyum, grafit, uranyum, kömür, gaz ve petrol rezervlerine sahip. Ancak bu kaynakların çoğu, Rus işgali altındaki Donetsk ve Luhansk bölgelerinde yer alıyor. Madencilik faaliyetleri ise savaş ve mayınlı araziler nedeniyle oldukça zor ve maliyetli.
Anlaşma, aylar süren gergin müzakereler sonucunda hazır hale getirildi. Trump, başlangıçta kaynak gelirlerinin yüzde 50’sini ve 500 milyar dolarlık bir pay talep etti, ancak bu teklif Ukrayna tarafından “kabul edilemez” bulundu.
Şubat 2025’te Beyaz Saray’da varılan uzlaşma ile birlikte, Ukrayna Parlamentosu 8 Mayıs 2025’te anlaşmayı oybirliğiyle onayladı. Ancak AB, Amerikan şirketlerine tanınan ayrıcalıklar nedeniyle anlaşmayı incelemeye aldı, zira bu durum Ukrayna’nın AB üyelik sürecindeki rekabet kurallarına ters düşebilir.
