Samanyolu galaksisinin yaklaşık 15 bin ışık yılı uzağında yer alan “ASKAP J1832-0911” isimli bu cisim, 44 dakikada bir gerçekleşen ve yaklaşık iki dakika süren parlama patlamalarıyla dikkat çekiyor.
Radyo ve X-ışını dalga boylarında gözlemlenen sinyaller, bilim camiasında “uzun periyotlu geçici kaynak” (long-period transient – LPT) olarak tanımlanan nadir bir kategoriye ait. Bu, şimdiye dek LPT’lerin hem yüksek enerjili X-ışınları hem de düşük enerjili radyo dalgalarıyla aynı anda patladığı ilk kayıt olarak öne çıkıyor. Araştırmacılar, bu buluşun LPT’lerin gizemini çözmekte önemli bir adım olacağına inanıyor.
“DAHA ÖNCE BÖYLE BİR ŞEY GÖRMEDİK”
Araştırma ekibinin lideri Curtin Üniversitesi’nden Zieng (Andy) Wang, “Bu nesne, daha önce karşılaştığımız hiçbir şeye benzemiyor” ifadesiyle yaşadığı şaşkınlığı dile getirdi. LPT’ler ilk olarak 2022 yılında tanımlanmış olup, şimdiye kadar 10 farklı örnek tespit edilmiştir. Ancak ASKAP J1832-0911, önceki örneklerden tamamen farklı özellikler gösteriyor.
Bu cisim, ilk kez Avustralya’daki Australian Square Kilometre Array Pathfinder (ASKAP) radyo teleskobu tarafından keşfedildi. Ardından, NASA’nın Chandra X-ışını Gözlemevi ile gerçekleştirilen gözlemler, radyo sinyallerinin X-ışınlarıyla eş zamanlı olarak meydana geldiğini ortaya çıkardı. Chandra’nın dar görüş alanı göz önüne alındığında, bu tesadüf oldukça değerli bir keşif olarak değerlendiriliyor.
OLASI BİR ÖLÜ YILDIZ
Bilim insanları, ASKAP J1832-0911’in yaşam döngüsünü tamamlamış bir yıldız olabileceğini düşünüyor. Ancak bu nesnenin yoğun bir nötron yıldızı mı (magnetar) yoksa ikili bir sistemde yer alan beyaz cüce yıldızı mı olduğu henüz belirlenmiş değil. Wang, mevcut teorilerin bu sıra dışı davranışı açıklamada yetersiz kaldığını vurgulayarak, “Bu keşif, yıldız evrimi veya fizik alanında yeni anlayışlar getirebilir” dedi.
Ayrıca, bu nesnede radyo dalgalarıyla birlikte daha enerjik X-ışınlarının da ortaya çıkması, gökcisimlerinin enerji üretim mekanizmaları hakkında kıymetli bilgiler sağlıyor. Araştırmacılar, bu sıra dışı davranışın yalnızca ASKAP J1832-0911’e özgü olmadığını, evrende benzer nitelikleri taşıyan başka LPT’lerin de bulunabileceğini düşünüyor.
Bu çalışma, bilim camiası için büyük önem taşıyor ve 28 Mayıs Çarşamba günü prestijli dergi Nature’da yayımlandı. Ekipten Nanda Rea, “Bu nesnenin geçici X-ışını yayımı, doğası hakkında tamamen yeni bir perspektif kazandırıyor” diyerek duyduğu heyecanı paylaştı.
