CNN International’ın haberine göre, uzay görevi verilerinde keşfedilen bir sinyale dayanan yeni bir araştırma, manyetarlar ya da yüksek derecede manyetize nötron yıldızları olabileceğine dair önemli bir ipucu sunuyor.
“BU ASLINDA ÇÖZÜLMEMİŞ EĞLENCELİ BİR BULMACA”
Bilim insanları, 13,8 milyar yıl önce gerçekleşen büyük patlamanın ardından hidrojen, helyum gibi daha hafif elementlerin ve az miktarda lityumun erkenden var olduğuna dair kanıtlara ulaştılar.
Zamanla patlayan yıldızlar, demir gibi ağır elementlerin serbest kalmasına sebep oldu ve bu elementler yeni oluşan yıldızlar ve gezegenlere katıldı. Fakat evrendeki altın gibi demirden daha ağır olan elementlerin dağılımı, astrofizikçiler için bir sır olarak kalmaya devam etti.
The Astrophysical Journal Letters dergisinde yayımlanan çalışmanın baş yazarı ve fizik doktora öğrencisi Anirudh Patel, bu durumun evrendeki karmaşık maddenin kökeni açısından oldukça önemli bir soru olduğunu belirtti. Patel, “Bu aslında çözülmemiş eğlenceli bir bulmaca” ifadelerini kullandı.
Önceden, kozmik altının üretimi yalnızca nötron yıldızları çarpışmasıyla ilişkili olarak biliniyordu.
UZAYDAKİ “ALTIN FABRİKALARI”
Gökbilimciler, 2017 yılında iki nötron yıldızının çarpışmasına tanıklık etti. Bu korkunç olay, uzay zamanı boyunca yerçekimi dalgaları ve gama ışını patlaması ile birlikte ışık yaydı. “Kilonova” olarak adlandırılan çarpışma hadisesi, altın, platin ve kurşun gibi ağır elementlerin üretimini de sağladı. Kilonovalar, uzaydaki altın “fabrikaları” olarak betimleniyor.
Louisiana Eyalet Üniversitesi’nde yardımcı doçent olarak görev yapan astrofizikçi Eric Burns, çoğu nötron yıldızının birleşiminin yalnızca son birkaç milyar yılda meydana geldiğine dair görüşlerin olduğunu dile getirdi.
Ancak Burns, NASA ve Avrupa Uzay Ajansı teleskoplarının sağladığı ve daha önce açıklanamayan 20 yıllık verilerin, çok daha önce, yani evrenin ilk dönemlerinde oluşmuş manyetarların patlamaları sayesinde altının yaratılması için alternatif bir yol sunabileceğini vurguladı.
“YILDIZ DEPREMLERİ”
Nötron yıldızları, patlayan yıldızların çekirdek kalıntılarıdır. O kadar yoğunlardır ki, bu yıldızların 1 çay kaşığı kadar malzemesi, Dünya üzerinde 1 milyar tonluk bir ağırlığa denk gelir. Manyetarlar ise son derece parlak bir nötron yıldızı türüdür ve güçlü manyetik alanlarıyla dikkat çeker.
Burns, gökbilimcilerin manyetarların tam olarak nasıl oluştuğunu hala çözmeye çalıştığının altını çizdi. Ayrıca, ilk manyetarların muhtemelen evrenin doğumundan yaklaşık 200 milyon yıl sonra, yani 13,6 milyar yıl önce, ilk yıldızlar oluştuğunda meydana geldiğini belirtti.
Manyetarlar, zaman zaman meydana gelen “yıldız depremleri” ile birlikte yoğun bir radyasyon yayımına sebep olurlar.
Dünya’da depremler, erimiş bir çekirdeğin kabuk içerisinde hareket etmesi sonucu oluşur ve bu süreçte yeterli stres birikimi, yüzeyde titremelere yol açar. Burns, yıldız depremlerinin de benzer mekanizmalarla işlediğini ifade etti.
