Kalitesiz bir uyku, yorgunluk, unutkanlık ve düşük motivasyon gibi sorunlara yol açmaktadır.
Bazı kişiler başlarını yastığa koyduğunda anında uykuya dalarken, diğerleri uykuya dalma konusunda ciddi zorluklar yaşayabiliyor.
Öncelikle uykusuzluğun nedenine dikkat edilmesi gerekmektedir. Yorgunluk mu, stres mi ya da başka bir sebep mi etkili?
“Uykusuzluk” ya da “Insomnia” tanısını koyabilmek için, şikayetlerin haftada en az 3 gün görülmesi ve en az 3 ay boyunca devam etmesi gerekiyor.
Bu durum özellikle kadınlarda ve ileri yaşlarda daha sık görülmektedir.
Dünya genelinde uykusuzluk oranı ise yüzde 30 civarındadır.
Günlük ortalama 8 saat uyku önerildiği halde, son yüzyılda insanlık tarihinde uyku süresinin 9 saatten 6,8 saate düştüğü gözlemlenmiştir.
Verimli bir uyku için günde en az 7-8 saat uyumak gereklidir.
Günlük ortalama 7 saatten az uyuyan bireyler, uykunun fiziksel ve fizyolojik yararlarını tam anlamıyla hissedememektedir.
Uyku, beyin için hayati bir fonksiyondur. Hem beynin hem de diğer organların doğru şekilde çalışabilmesi için düzenli bir uyku şarttır.
Neden uyuyamıyoruz? Yorgunluk mu söz konusu? Yoksa uykuya yeterince zaman mı ayıramıyorsunuz?
Belirli sağlık sorunları da uykusuzluğa yol açabiliyor. Örneğin, kanser, endokrin bozuklukları, gastrointestinal rahatsızlıklar, kardiyak problemler ve özellikle psikiyatrik hastalıklar, uyku düzenini olumsuz etkileyebilir.
Nörolojik hastalıklar da uykusuzluğa neden olabilmektedir. Demans ve Parkinson hastaları, kullandıkları ilaçlar ve hastalığın seyrine bağlı olarak bu sorunu yaşayabilir.
Epilepsi de benzer şekilde uyku ile bağlantılı bir hastalıktır. Uykusuzluk, nöbetleri tetikleyebileceği gibi, hasta nöbet nedeniyle de uyuyamayabilir.
Vardiyalı çalışanlar da uyku eksikliği çekmektedir.
Yeterli uykuyu sağlamak için bazı önlemler almak önemlidir.
Uyku odası, yalnızca uyku için kullanılmalıdır. Bu alanda bilgisayar veya televizyon bulunmamalıdır.
Yatakta yemek yenmemesi, televizyon izlenmemesi gerekmektedir.
Odanın sıcaklığı yazın serin, kışın ise çok soğuk olmamalıdır.
Etkin bir uyku için karanlık, ışık girmeyen ve sessiz bir ortam sağlanması büyük önem taşır.
Yatmadan hemen önce ağır yemekler tüketilmemesi önerilmektedir.
Ayrıca, öğleden sonra kafeinli içeceklerden kaçınılmalıdır.
Gündüz yapılan kısa şekerlemelerin 20 dakikayı aşmaması gerektiği unutulmamalıdır.
Uyku hijyenini artırmak için bir rutin oluşturulabilir. Örneğin, yatmadan önce ılık bir duş almak, rahatlatıcı müzik dinlemek ya da sakin bir kitap okumak iyi bir tercih olabilir.
Uykusuzluk yaşayan kişilerin gündüz uyumaya çalışmamaları önerilir. Gündüz şekerleme yapılacaksa, bu da önerilen süreyi aşmamalıdır.
Tüm bu önerilere rağmen hala uykusuzluk yaşayan bireylerin bir uzmandan yardım alması önem taşımaktadır.
Yeterince uyumamak, ertesi gün yorgunluk hissi yaratmakta ve bu durum hem iş hem de sosyal yaşamı olumsuz yönde etkileyebilir.
Zihin aktiviteleri yavaşlayabilir, hayatın tadı kaçabilir ve depresif belirtler daha belirgin hale gelebilir.
Uykusuzluk, beraberinde farklı sağlık sorunlarını da ortaya çıkarabilir.
