Dünya genelinde tedarik zincirlerinin yeniden yapılandığı, gümrük tarifelerinin arttığı ve üretim dengelerinin alt üst olduğu bir dönemde, Türk elektronik sektörü yeni bir yön çiziyor. Türk Elektronik Sanayicileri Derneği (TESİD) Yönetim Kurulu Başkanı Yaman Tunaoğlu, ABD’nin açıkladığı yeni gümrük vergilerinin küresel ticarette bir dönüm noktası olduğunu ifade ederek, 2024 yılında tedarik ve pazar yapılarında önemli değişimlerin kaçınılmaz olacağını dile getirdi.
Tunaoğlu, ABD Başkanı Donald Trump’ın nisan ayında tüm ülkeler için en az %10 oranında genel bir gümrük tarifesi getirdiğini ve Çin, AB ile Vietnam gibi büyük ticaret ortaklarına %145’a kadar yüksek tarifeler uygulandığını hatırlattı. “Bu kararların uygulanma sürecinin müzakere edilebilir olduğu doğru, fakat sadece elektronik sektörünün Çin’e uygulanan yüksek gümrük oranlarından muaf tutulması, bu alanda küresel ölçekte büyük bir dönüşümün başladığını göstermektedir” diye ekledi.
TÜRKİYE, YENİ ELEKTRONİK DENGELLEMEDE FIRSAT YAKALAYABİLİR
Tunaoğlu, Türkiye’nin %10’luk vergi diliminde yer almasının elektronik sanayi için önemli bir fırsat sunduğunu belirtti:
Türkiye yıllardır dış ticaret açığı veriyor ve bu açığın büyük kısmı Çin kökenli sanayi ürünlerinden kaynaklanıyor. Üretimimiz hâlâ büyük ölçüde ithalata bağımlıdır. Örneğin Türkiye’nin ihracatının %70’i ithalat malzemelerine dayanırken, bu oran Güney Kore’de %25, Almanya’da %30 ve Tayvan’da %50’dir. İthal girdilerin düşürülmeden sağlanan teşvikler ise dolaylı olarak dışa kaynak aktarılması anlamına gelmektedir.
Tunaoğlu, savunma sanayisinde ulaşılan %80 yerlilik oranının diğer sektörlere de örnek teşkil edebileceğini vurguladı.
Ayrıca, savunma sanayisinden alınan ivme ile elektronik sektörünün Türkiye’nin kronik cari açık sorununa çözüm sunabilecek stratejik bir alan olduğunu ifade etti.
KÜRESEL ELEKTRONİK HARİTADA DEĞİŞİM YARATILIYOR
Küresel elektronik sektörü 2024’nde de liderliğini sürdürdü, ancak üretimin büyük ölçüde Uzak Doğu’ya yoğunlaşmasının yeni riskler ortaya çıkardığını belirtti. Tunaoğlu, dünya çip üretiminin %87’sinin, elektronik ürün ve kart üretiminin ise %70’inin Uzak Doğu’da gerçekleştirildiğine dikkat çekti. Pandemi, tedarik zinciri krizleri, Rusya-Ukrayna savaşı ve ticaret savaşları, bu yapıyı sorgulamaya itiyor.
Ayrıca ABD ve AB gibi büyük ekonomilerin yarı iletken teknolojilerinde inisiyatifi ele almak üzere büyük adımlar attığını kaydetti. 2021-2024 yılları arasında dünyada 84 yeni çip fabrikasının inşasına başlandığını ve bu tesislerin toplam yatırımının 500 milyar doları geçeceğini bildirdi. Uzak ve Güneydoğu Asya’da 49, ABD’de 18, Avrupa ve çevresinde ise 17 yeni üretim tesisi faaliyete girecek.
Tunaoğlu, Türkiye’nin bu gelişmelerden pay alabilmesi için hızla stratejik adımlar atması gerektiğini vurguladı.
TÜRKİYE İÇİN STRATEJİK ADIMLAR ATMALI
TESİD Başkanı Tunaoğlu, Türkiye’nin elektronik üretiminde bölgesel bir üs olması için atılması gereken adımları şu şekilde sıraladı:
Çin’in Türkiye’ye uyguladığı vergilere karşılık verecek bir vergi politikası, yerli üretimi teşvik edebilir. Ancak bu adım, ithalata bağımlı alt sektörleri zora sokmayacak şekilde dengeli bir şekilde tasarlanmalıdır.
Çin’le rekabet yerine, iş birliği odaklı anlaşmalar geliştirilmelidir. Teknolojik karşıtlık yerine ortak kazanımlar hedeflenmelidir.
AB ülkeleriyle çevre dostu enerji ve savunma sanayisi odaklı ortak yatırımlar değerlendirilmeli ve bakanlıklar bu süreçte öncü olmalıdır.
Elektronik sanayisine özgü serbest bölgeler oluşturulmalı ve bu bölgelerde vergi muafiyetleri ile gümrük avantajları sunulmalıdır.
Kamu alımlarıyla yerli elektronik markalar desteklenmeli, bu sayede bu firmaların küresel rekabet gücü artırılmalıdır.
Hukuki altyapı, ticaret anlaşmaları ve iş yapma kolaylıkları yatırımcıya güven verecek şekilde yeniden düzenlenmelidir.
Tunaoğlu, bu önerilerin Türkiye’yi yalnızca elektronik üretiminde değil, genel ekonomik büyümede de ileri taşıyacak hamleler olduğunu vurguladı:
“TESİD olarak, elektronik sektörünü yalnızca bugüne değil, geleceğe hazırlamak için her türlü desteği vermeye hazırız.”
