Türkiye’de Türk somonu üretimi son on yılda 5 bin tondan 100 bin tona yükseldi. Mevcut üretim ve ihracat artış hızının devam etmesi durumunda, Türk somonu yakın gelecekte levrek ve çipurayı geride bırakarak ihracatta lider olmaya aday.
Ege İhracatçı Birlikleri’nden alınan verilere göre, Türkiye’nin Türk somonu ihracatı 2019 yılında 29 milyon dolar seviyesindeyken, bu rakam her yıl artarak 2024 sonunda 498 milyon dolara ulaşması bekleniyor.
Türk somonu ihracatında en büyük pazar olan Rusya Federasyonu, 356 milyon dolarlık miktarı ile liderliği elinde bulunduruyor. Bunun yanı sıra, Almanya’ya 36 milyon dolarlık, Vietnam’a ise 26 milyon dolarlık Türk somonu gönderildi.
2024 yılında Türk somonu ihracatında %31’lik bir artış yaşandı.
Türkiye Su Ürünleri ve Hayvansal Mamuller İhracatçı Birlikleri Sektör Kurulu Başkanı Sinan Kızıltan, Türk su ürünleri sektörü ile üniversitelerin işbirliği neticesinde Türk somonu üretim ve ihracatının önemli bir gelişme kaydettiğini belirtti. Kızıltan, 2024 yılında ihracatın 349 milyon dolardan 498 milyon dolara fırladığını ve son beş yılda Türk somonu ihracatının 17 kat arttığını vurguladı.
Kızıltan, dünya genelinde sağlıklı beslenmenin öneminin artmasına vurgu yaparak, “Türk somonunun omega-3 yağ asitleri ve protein zenginliği, talebin artmasına neden oluyor. Karadeniz bölgesindeki su koşulları ve iklim şartları, somon yetiştiriciliği için oldukça elverişli. Ayrıca, modern tekniklerin ve tesis yatırımlarının üretim verimliliğini artırdığını da sözlerine ekledi.
Türkiye’de Türk somonu ihraç eden firma sayısının 60’ı aştığını ifade eden Kızıltan, “Türkiye’nin su ürünleri ihracatında büyük bir başarı elde edildi. 2000’lerin başında sadece 59 milyon dolar olan ihracat, 2024 sonunda 2 milyar 19 milyon doları geçerek 34 kat artış gösterecek. Sektör olarak 2027 yılındaki hedefimiz ise 2,5 milyar dolara ulaşmak.” dedi.
2023 verilerine göre, Türkiye’nin yıllık su ürünleri üretimi 1 milyon tonu aşarken, modern tesis yatırımları sayesinde önemli ilerlemeler kaydedildi. Kızıltan, “Türkiye’de 556 bin ton su ürünü yetiştiricilikle üretilmekte ve bu, toplam üretimin %55’ini oluşturuyor. Norveç yıllık 15 milyar dolarlık su ürünleri ihracatı yapıyor. Türkiye’nin de bu seviyelere ulaşabileceğini düşündüğünü” belirtti.
Ege Bölgesi, su ürünleri ihracatında liderliğini koruyor. Ege’nin su ürünleri ihracatı, %15 artışla 1 milyar 292 milyon dolara ulaştı.
Ege Bölgesi, Türkiye’nin su ürünleri ihracatının %64’ünü gerçekleştiriyor.
Levrek, su ürünleri ihracatında 570 milyon dolarlık değeri ile lider konumunu sürdürdü ve 2023 yılına göre %10’luk bir artış gösterdi.
Levrek ihracatında ilk üç ülke 126 milyon dolarla İngiltere, 85 milyon dolarla İtalya ve 84 milyon dolarla Hollanda oldu.
Su ürünleri sektöründe en fazla ihraç edilen ikinci balık türü olan çipura, %22 artışla 417 milyon dolardan 508 milyon dolara çıktı.
Çipura ihracatında İtalya 100 milyon dolarla ilk sırada yer alırken, Yunanistan 75 milyon dolar ve Hollanda 72 milyon dolarla ikinci ve üçüncü sıralardadır.
Orkinos ise 2024 yılında %153’lük rekor bir artışla 51 milyon dolardan 129 milyon dolara yükseldi.
Orkinos ihracatımızın 99 milyon dolarlık kısmı Japonya’ya, 29 milyon dolarlık kısmı ise Güney Kore’ye yapıldı.
Alabalık ihracatı 117 milyon dolar seviyesinde gerçekleşirken, kaya levreği ihracatı 25,5 milyon dolarlık döviz geliri sağladı. Diğer su ürünleri ihracatımız ise %16’lık bir artışla 181 milyon dolardan 210 milyon dolara yükseldi.
Almanya, 52 milyon dolarlık alabalık talebiyle birinci sırayı alırken, onu 18 milyon dolarla Rusya ve 9,5 milyon dolarla Hollanda izliyor.
