Grönland’ın ABD’nin sahiplik ve denetiminde bulunmasının gerekliliğine inanan ABD Başkanı Donald Trump, göreve başlamasının ardından Panama Kanalı ile ilgili olarak, “Panama Kanalı’nı ya geri alacağız ya da güçlü bir adım atacağız” ifadelerini kullandı. Trump, şimdi de Ukrayna’nın değerli madenleri ile ilgili temaslarda bulunuyor.
Başkan Trump, hem seçim döneminde hem de görev süresi boyunca Rusya-Ukrayna Savaşı’nı sona erdirmek için kararlılığını dile getirdi. 3 Şubat’ta yaptığı bir açıklamada, Ukrayna’dan nadir toprak elementleri elde etme amacını vurguladı.
Ukrayna’daki savaşın sona ermesi gerektiğini belirten Trump, ABD’nin Ukrayna’ya destek vermeye devam etmesi durumunda bunun bir karşılık sağlaması gerektiğini ifade etti.
ZELENSKIY’DEN YEŞİL IŞIK
Ukrayna Devlet Başkanı Volodimir Zelenskiy, ülkesinin maden kaynaklarına yapılan yatırımlara açık olduklarına dikkat çekti.
Zelenskiy, geçtiğimiz yıl hazırlanan Zafer Planı çerçevesinde müttefiklerden maden kaynaklarına yönelik yatırım almaya hazır olduklarını belirtti. Ayrıca, Rusya’nın 2014’ten bu yana kontrol ettiği bölgelerde de önemli mineral kaynaklarının yer aldığını kaydetti.
Zelenskiy, “Amerikan şirketleri için yatırım açığız” dedi.
Trump, Ukrayna’ya yüz milyarlarca dolar yardım yapıldığını aktarırken, “Onlardan 500 milyar dolar değerinde nadir toprak elementleri talep ettim, kabul ettiler. Artık daha fazla yatırımı karşılıksız bırakmamalıyız” diye konuştu.
MADEN YATAKLARINDA AVRUPA’NIN ÖNDE GELEN ÜLKELERİNDEN
Nadir toprak elementleri, dünya çapında oldukça yaygın bulunan 17 metal oksitten oluşan bir grup olarak önem taşır. Bu elementler birçok sektörde, cep telefonları ve savunma sanayisi dâhil olmak üzere çeşitli alanlarda kullanılır.
Küresel ölçekte yaklaşık 110 milyon ton nadir toprak elementi mevcutken, Çin, 44 milyon ton rezervle en büyük üretici konumundadır. Çin, bu elementlerin yaklaşık yüzde 70’ini üreterek küresel işleme kapasitesinin de yüzde 85’ini elinde bulunduruyor.
Savaşın taraflarından Rusya da nadir toprak elementleri konusunda öne çıkan ülkelerden biri durumunda. Avrupa Birliği Komisyonu, Ukrayna’yı 20’den fazla kritik hammadde için potansiyel tedarikçi olarak değerlendiriyor.
Kiev’in, çok çeşitli madenlere sahip olduğu tahmin edilse de, savaş, altyapı sorunları ve yerel maden politikaları nedeniyle bu kaynaklardan tam olarak yararlanamıyor. Dünyadaki maden rezervlerinin yaklaşık yüzde 5’inin Ukrayna’da bulunduğu bilgisi de dikkat çekiyor.
Türkiye Ticaret Bakanlığı’na göre, Ukrayna, dünya genelinde önemli maden üreticisi ülkelerden birisidir.
LİTYUM REZERVİNDE İLK SIRALARDA
Ukrayna’nın tahmini 25 milyon ton demir, 3 milyon ton manganez cevheri ve 1,5 milyar ton tebeşir ve kireçtaşı rezervi bulunmaktadır. Ayrıca bakır, çinko ve gümüş gibi önemli kaynaklar da mevcuttur.
Lityum, titanyum, uranyum, grafit, galyum, nikel ve berilyum gibi kritik madenler barındıran Ukrayna, bu değerli kaynakların önemli bir kısmını henüz kullanmamıştır.
Lityum, batarya, elektrikli araçlar ve eczacılık gibi birçok alanda kritik bir rol oynuyor. Ukrayna, Avrupa’da lityum rezervlerinde ilk sıralarda yer almaktadır.
UkraineInvest verilerine göre, ülke titanyumda 6’ncı, manganezde 8’inci, demirde ve uranyumda 10’uncu sıradadır. NATO verilerine göre, Ukrayna’nın dünyadaki titanyum rezervlerinin yüzde 7’sine sahip olduğu belirtiliyor.
Ukrayna, 2022 verilerine göre titanyum ihracatından 155 milyon dolardan fazla gelir elde etti. Dayanıklılığı ile dikkat çeken titanyum, birçok sektörde önemli bir hammadde olarak kullanılıyor.
Ukrayna’nın zengin kaynaklara sahip olduğu uranyum, nükleer enerji ve uzay araştırmaları gibi alanlarda büyük bir öneme sahiptir. Bunun yanında, grafit de elektrik ve çelik sektöründe kullanılarak ekonomik katkı sağlar.
Ukrayna’nın grafit rezervi, dünya kaynaklarının yaklaşık yüzde 20’sini barındırıyor.
Ukrayna’da ayrıca lantan, seryum, neodimyum, itriyum ve erbiyum gibi nadir toprak elementleri bulunmaktadır. Bu elementler, pek çok endüstride kritik öneme sahiptir.
Trump’ın Ukrayna’nın maden kaynaklarına olan ilgisi, ABD’nin sanayi üretimini artırmak ve Çin’in nadir toprak elementleri konusundaki üstünlüğünü kırma amacı taşıdığı düşünülüyor.
BAZI KAYNAKLAR RUSYA’NIN KONTROLÜNDE
Ukrayna, önemli doğal kaynaklara sahip olmasına rağmen, bazı kömür yatakları dâhil birçok maden kaynağı, 2014’teki Kırım’ın yasadışı ilhakı ve 2022’de başlayan savaş döneminde Rusya’nın kontrolüne geçti. Bu durum, savaşın yıkıcı etkileriyle birleşerek kaynakların değerlendirilmesini zorlaştırdı.
Savaşın ardından, özellikle Donetsk bölgesi, Ukrayna kömür rezervlerinin büyük bir kısmını kontrol altına aldığında, ülke için stratejik bir kayıp yaşandı. Savaşın sürdüğü bu bölge, Ukrayna’nın sanayi faaliyetlerinin yüzde 15’ini ve ihracatının yüzde 20’sinden fazlasını oluşturmaktadır.
Uluslararası basında yer alan haberlere göre, Rus birliklerinin Pokrovsk şehrine yaklaşmasıyla birlikte Ukrayna, önemli bir lojistik merkez olan burada son koklaşabilir kömür madenini kapatma zorunluluğu yaşadı. Koklaşabilir kömür, Ukrayna’nın çelik sanayi için hayati bir öneme sahiptir.
