Libya’nın başkenti Trablus’ta 12 Mayıs’ta bir milis grubunun liderinin hayatını kaybetmesiyle başlayan olaylar, başkentteki güvenlik durumunu sarstı.
Olaylar, geçici bir ateşkesin ardından durma aşamasına geldi. Ancak, hükümet güçleri ile milis gruplar arasındaki bu ateşkesin oldukça hassas bir yapıya sahip olduğu belirtiliyor.
Hükümet, milis grupları etkisiz hale getirerek devlet otoritesinin güçlenmesini amaçlıyor. Diğer yandan, milis grupların “güvenlik güçleri” adı altında mevcut varlıklarını sürdürme çabasının devam ettiği gözlemleniyor.
Trablus’ta son 10 günde yaşanan olayları 7 soru ile özetlemekte fayda var.
1-) TRABLUS’TA OLAYLAR NASIL BAŞLADI?
İstikrarı Destekleme Birimi’nin (Gıneyve) lideri Abdulgani Kikli’nin öldüğüne dair fotoğrafların sosyal medya platformlarında paylaşılmasıyla gerginlik başladı. İlk çatışmalar, hükümet güçleri ile Ebu Selim bölgesindeki Gıneyve milisleri arasında yoğunlaştı. Devlet güçleri, Gıneyve milislerine ait karargahları ele geçirerek Ebu Selim’de kontrol sağladı.
2-) MİLİS LİDER ABDULGANİ EL-KİKLİ NASIL ÖLDÜRÜLDÜ?
Kikli’nin ölümü ile ilgili henüz resmi bir açıklama yapılmış değil. Ancak yerel medya, Kikli’nin hükümetin askeri heyeti ile gerçekleştirdiği bir güvenlik toplantısının ardından vurulduğuna dair haberler paylaşıyor. Libya ordusunun 444. Tugay Komutanı Mahmud Hamza, Kikli’nin öldürülmesi hakkında sosyal medyada açıklamalarda bulundu ve olayın ihanet ile terörize edilmesi olarak yorumlandı.
3-) ÇATIŞMALAR 13 MAYIS GECESİ NEDEN YENİDEN BAŞLADI?
Savunma Bakanlığı, hükümet güçlerinin başkentte hakimiyet kurmasının ardından “güvenliğin yalnızca polis ve askerin sorumluluğunda olmasına” yönelik yeni kararlar aldı. Bu duruma karşı çıkan Rada milis grubu, 13 Mayıs gecesi hükümet güçleri ile çatışmaya başladı. Çatışmalar, 14 Mayıs öğle saatlerinde taraflar arasında ateşkes ile noktalandı.
4-) TRABLUS’TAKİ ÇATIŞMALARIN HAFTER YÖNETİMİYLE İLGİSİ VAR MI?
Trablus’taki çatışmalar, hükümet güçleri ile iki milis grup arasında yaşandı ve Halife Hafter ile doğrudan bir bağlantısı bulunmuyor. Ancak, Abdulhamid Dibeybe hükümetine yakın kaynaklar, Hafter’in muhalif grupları desteklediğini öne sürüyor.
5-) HÜKÜMETİN İKİ BAKANI İSTİFA ETTİĞİNİ NEDEN AÇIKLADI?
Rada milislerinin kontrolündeki bölgeden gelen Yerel Yönetimler Bakanı Bedreddin et-Tumi ile İskan Bakanı Ebubekir el-Gali, sosyal medya üzerinden istifa ettiklerini duyurdu. Hükümet, bakanların istifa iddialarını yalanlayarak, kendilerine yönelik baskıların farkında olduklarını belirtti.
6-) HÜKÜMETİN MİLİS GRUPLARINA YAKLAŞIMI NEDİR?
Başbakan Dibeybe, ateşkes sonrasında yaptığı ilk açıklamada, başkentin milislerden arınma umudunun doğduğunu ifade etti. Milis üyelerini devlet kurumlarına katılmaya ve haklarını hukuki yollarla talep etmeye davet eden Dibeybe, şantaj yapan ve yolsuzlukla mücadele edenleri devletin yanından uzaklaştıracaklarını belirtti.
7-) HÜKÜMET MUHALİFLERİN GÖSTERİLERİ DEVAM EDİYOR MU?
Hükümetin sağladığı ateşkes sonrası Rada ve Gıneyve milislerinin etkin olduğu alanlarda gruplar, 16 Mayıs’ta Şehitler Meydanı’nda gösteri düzenledi. Gösteriler 17 Mayıs’ta da devam etti ancak katılımcı sayısı azaldı. Başkentteki durum gözlemlendiğinde, tarafların ateşkese uyduğu görülüyor, fakat kırılgan güvenlik ortamı yeni olayların yaşanabileceği endişesini beraberinde getiriyor.
