Suriye’deki 61 yıllık Baas rejiminin sona ermesinin ardından, Lübnan’da uluslararası destekle yeni bir yönetim oluşturulması, iki ülke arasında bekleyen deniz ve kara sınırları anlaşmazlıklarını tekrar gündeme taşıdı.
10 bin 452 kilometrekarelik yüzölçümüne sahip olan Lübnan, kuzeyde Suriye, güneyde İsrail ve batıda Akdeniz ile komşudur. Bağımsızlığı ile birlikte, bu Arap ülkesi komşu ülkeleriyle sürekli sınır anlaşmazlıkları yaşamaktadır.
SINIRLARIN BELİRLENMESİ İÇİN ÇABALAR YETERSİZ KALDI
Lübnan ile Suriye arasındaki 375 kilometrelik sınır, Arap dünyasının en karmaşık bölgelerinden biri olarak kaydedilmektedir.
Her iki ülkenin bağımsızlığına kavuşmasının ardından, sınırların belirlenmesi amacıyla ortak komiteler oluşturulmuş, ancak siyasi ve dış müdahaleler nedeniyle bu girişimler başarısız olmuştur.
ESAD REJİMİ DE SÜREÇTE ETKİLİ OLDU
Lübnan ile Suriye arasındaki kara sınırlarının belirlenmesinin önündeki en büyük engellerden biri, demografik ve coğrafik karmaşadır.
Esad yönetiminin 1976’dan 2005 yılına kadar Lübnan’da askeri varlık bulundurması, iki ülkenin sınırlarının belirlenmesine engel olmuştur. Esed rejimi, Lübnan’ın iç işlerine dolaylı olarak müdahale etmiş ve sınırların belirlenmesi konusunu da gündem dışına itmiştir.
BEYRUT’TAN TEK TARAFLI SINIR ÇİZİMİ GİRİŞİMİ
2011 yılı itibarıyla, Beyrut yönetimi İsrail ve Suriye ile deniz sınırlarını tek taraflı olarak belirleme çabasına girmiştir.
Şam yönetimi ise Lübnan’ın bu girişimine karşı Birleşmiş Milletler’e (BM) başvurarak itirazda bulunmuş ve konuyla ilgili henüz bir adım atılmamıştır.
Suriye’de süregelen 14 yıl boyunca halk devrimi 8 Aralık 2024’te 61 yıllık Baas rejiminin sonunu getirmiştir.
Lübnan’da ise 2 yıl süren siyasi krizin ardından 9 Ocak’ta Genelkurmay Başkanı Joseph Avn, ülkenin 14. Cumhurbaşkanı olarak göreve başlamıştır.
SINIR ANLAZMAZLIĞI YENİDEN ÖNE ÇIKTI
Sonrasında Uluslararası Adalet Divanı Başkanlığı görevini üstlenen Nevvaf Selam liderliğinde yeni bir hükümet kuruldu.
Esad rejiminin değişimi sonrası, Lübnan’da uluslararası destekle yeni bir yönetim oluşması, iki ülke arasındaki çözülmeyi bekleyen deniz ve kara sınırları sorununu yeniden gündeme getirmiştir.
Suriye ve Lübnan, 27 Mart tarihinde Suudi Arabistan’da sınırların belirlenmesine yönelik bir anlaşma imzaladı. Önümüzdeki hafta, Lübnan Başbakanı Nevvaf Selam liderliğindeki heyetin, Şam ile çeşitli konuları görüşmek üzere bir araya gelmesi beklenmektedir.
“SİLAHLI ÇATIŞMALAR VE SINIR HATTI GÖRÜŞMELERİ”
ABD merkezli Doğal Kaynak Yönetimi Enstitüsü’nün Orta Doğu ve Kuzey Afrika Direktörü Laury Haytayan, iki ülke arasındaki ilişkilere ve sınırların belirlenmesine dair değerlendirmelerde bulundu.
Haytayan, Lübnan’daki yeni yönetimin siyasi, ekonomik ve güvenlik konularında Suriye ile olan ilişkilerine öncelik vermesi gerektiğini belirtti ve “Bölgede önemli değişimler yaşanıyor, Lübnan da bu dinamiklerin bir parçası. Suriye’de yeni bir rejim oluştu ve dünyanın pek çok ülkesi bu durumla iletişim kurmaya çalışıyor.” dedi.
Beyrut yönetiminin Şam ile iletişimde hızlı olması gerektiğini vurgulayan Haytayan, yakın zamanda silahlı çatışmalara sahne olan sınır hattının masaya yatırılmasının şart olduğunu ifade etti.
“LÜBNAN’IN SURİYE İLE DENİZ SINIRLARINI BELİRLEMESİ GEREKİYOR”
Lübnan hükümetinin Suriye yönetimine karşı ciddiyetle yaklaşması gerektiğinin altını çizen Haytayan, şu ifadeleri kullandı:
Hafız Esad döneminde Lübnan ile Suriye arasında kardeşlik işbirliği anlaşması imzalanmıştı. Bu anlaşma, çözüme kavuşturulmayı bekleyen kara ve deniz sınırlarını da kapsamaktaydı.
Mevcut durumda, Lübnan Suriye ile ilişkilerini geliştirmediği sürece sınırların belirlenmesi konusunda bir ilerleme kaydedemez. Haytayan, Lübnan’ın, Suriye ile gerçekleştireceği yoğun diplomatik çalışmalar ardından kara ve deniz sınırlarını belirleyebileceğine vurgu yaptı. Suriye, halihazırda denizde doğal gaz ve petrol arama süreçlerine büyük önem vermektedir. Bu nedenle Lübnan’ın, Suriye ile ilişkilerini güçlendirerek deniz sınırlarını belirlemesi kritik öneme sahiptir.” diye konuştu.
Haytayan, iki ülke arasındaki sınır sorunlarının çözülmesiyle birlikte Suriye ile deniz sınırındaki petrol arama çalışmalarının kolaylaşabileceğini de sözlerine ekledi.
