Yıllar sonra gerçekleşen bir keşif dikkatleri üzerine çekti…
Oxford Üniversitesi İngiliz Dili ve Edebiyatı Fakültesi’nden Dr. Leah Veronese, Shakespeare’in 116. sonesine ait nadir bir el yazması kopyasını buldu.
EL YAZMASI ESER
Bu el yazması, 17. yüzyıldan kalma bir şiir derlemesi içerisinde, Ashmolean Müzesi’nin kurucusu ve kral yanlısı bir şahsiyet olan Elias Ashmole’un kişisel arşivinde ortaya çıktı.
Keşif, şimdiye kadar tespit edilen yalnızca ikinci el yazması kopya olmasıyla öne çıkıyor.
Şiir, Shakespeare’in tanınmış eserleri arasında yer almasına rağmen, kendi döneminde pek fazla ilgi görmediği düşünülüyor.
ŞİİR SİYASAL AMAÇLA YENİDEN DÜZENLENMİŞ
Keşfedilen versiyonun en ilgi çekici yönü, eserin İngiliz İç Savaşı döneminde siyasi amaçlarla yeniden uyarlanmış olmasıdır.
Bu sone, o dönemde yasaklanan Noel ilahileri ve siyasi hicivlerle birlikte yer almakta. Ayrıca müziğe de adapte edilmiştir.
Henry Lawes tarafından bestelenen şarkı formundaki uyarlamanın sözleri, New York Halk Kütüphanesi’nde bulunan bir şarkı kitabında mevcuttur.
El yazmasında yalnızca sözlere yer verilmiş; uyarlamada Shakespeare’in orijinal dizeleri değiştirilmiş ve yanına yedi yeni dize eklenmiştir.
İŞTE O SÖZLER
Örneğin orijinal açılış:
Let me not to the marriage of true minds
Admit impediments; love is not love
Which alters when it alteration finds
Türkçesi:
Gerçek zihinlerin birleşmesine engel tanımayayım,
Aşk değildir aşk, değiştiğinde değişen.
Şu şekilde değiştirilmiş:
Self-blinding error seize all those minds
Who with false appellations call that love
Which alters when it alterations finds
Türkçesi:
Kendi kendini kör eden yanılgı sarsın o zihinleri,
Değiştikçe değişen şeye aşk diyenleri,
Yanlış adlarla o sevdayı adlandıranları.
AŞK ŞİİRİNDEN SİYASİ BİLDİRİME
Dr. Veronese, el yazmasını incelerken bu dizelerin Shakespeare’in 116. sonesine benzerlik taşıdığını fark etti. Ancak el yazması katalogda yalnızca “aşkın sadakati üzerine” olarak tanımlanıyordu.
Shakespeare isminin katalogda yer almaması ve eklenen satırların eserin yüzlerce yıl boyunca gözden kaçmasına neden olduğunu dile getirdi.
Uzmanlar, eklenen dizelerin yalnızca şarkı formuna uygunluk amacı taşımadığını, aynı zamanda dönemin siyasi koşullarına dair göndermeler içerdiğini belirtmektedir.
Kraliyet yanlısı şairleri barındıran bu koleksiyon, dizelerin romantik bir aşktan daha çok dini ve siyasi sadakati vurgulayan bir mesaj taşıdığını göstermektedir.
Cumhuriyet rejimi döneminde halk önünde şarkı söylemenin yasaklanması nedeniyle, Henry Lawes gibi birçok sanatçı özel evlerde gizli performanslarla sanatını sürdürmek zorunda kalmıştır.
Bu el yazması, sadece Shakespeare’in eserlerinin nasıl okunmuş olduğuna değil, aynı zamanda dönemin koşullarına göre nasıl uyarlandığına da ışık tutmaktadır.
Oxford Üniversitesi Shakespeare Çalışmaları Profesörü Emma Smith, “Bu heyecan verici keşif, Shakespeare’in erken dönem etkilerine dair yapılan araştırmaların hâlâ yeni bilgileri gün yüzüne çıkarabileceğini gösteriyor” değerlendirmesini yaptı.
