Avustralyalı çevresel biyoteknolog Joseph Boctor önderliğinde bir araştırma ekibi, yaklaşık 200 bilimsel araştırmayı inceleyerek plastiklerin ve bu maddelerin üretiminde kullanılan kimyasalların tarım topraklarına ve gıda ürünlerine nasıl sızdığını ortaya koydu.
Araştırmanın bulguları, mikroplastiklerin hem çevre hem de insan sağlığı üzerinde ciddi tehditler oluşturduğunu gözler önüne seriyor.
MİKROPLASTİKLER TARIM ÜRÜNLERİNE NASIL GEÇİYOR?
Her yıl Avrupa ve Kuzey Amerika’da yüz binlerce ton mikroplastik tarım topraklarına karıştığı tahmin ediliyor. Örneğin, yalnızca İngiltere’de gübre ve katkı maddeleri aracılığıyla yılda yaklaşık 22.500 ton mikroplastik toprağa girmekte.
Tarımda yabancı otları kontrol altına almak ve nem kaybını azaltmak için yaygın bir şekilde kullanılan plastik örtüleme yöntemi, zamanla topraktaki mikro ve nanoplastiklerin başlıca kaynaklarından biri haline geldi.
Bunun yanı sıra, kanalizasyon çamurları, biyokatılar ve organik gübreler de tarım ürünlerinde bulunan mikroplastiklerin diğer önemli kaynakları arasında yer alıyor.
MİKROPLASTİKLER BİTKİLERE BİRKAÇ YOLDAN GİREBİLİYOR
Mikroplastik parçacıklarının bitkilere çeşitli yollarla geçebildiği tespit edilmiştir. Endositoz adı verilen hücre alım mekanizması, yapraklardaki gözeneklerden doğrudan emilim ve köklerden su aracılığıyla taşınma, bu yollar arasında yer alıyor. Bu süreçler sonucunda plastik parçacıklar doğrudan bitki dokularına nüfuz edebiliyor.
İNSAN SAĞLIĞI ÜZERİNDE CİDDİ ETKİLERİ VAR
Boctor, “Bu mikroplastikler, gıda üreten toprakları plastik bir çöplüğüne dönüştürüyor.” diyerek duruma dikkat çekti.
Plastiklerle birlikte gelen katkı maddeleri konusunda şeffaflık eksikliği ve araştırmaların yetersizliği ise endişe verici bir durum olarak öne çıkıyor.
Mikro ve nanoplastiklerin insan vücudunda kalp damar sağlığına zarar verdiği, hormonal bozukluklara yol açtığı, doğurganlık sorunları oluşturduğu ve DNA hasarına neden olduğu vurgulanmakta.
Bazı plastik bileşenlerinin hamilelik döneminde plasenta yoluyla fetüse geçebildiği yapılan çalışmalarla belgelenmiştir.
TEHLİKELİ KATKI MADDELERİ
Plastik katkı maddeleri arasında en dikkat çekici olanları ftalatlar ve PBDE’ler (polibromlu difenil eterler). Ftalatların hormon ve üreme sistemine zarar verdiği; PBDE’lerin ise deneylerde karaciğer, tiroid, bağışıklık ve üreme sistemleri üzerinde toksik etkiler yarattığı bildiriliyor. Ayrıca, PBDE’ler kanser riskiyle de ilişkilendirilmektedir.
“BU KRİZ SESSİZCE GELİŞİYOR”
Boctor, “Bu inceleme, görünmeyen bu tehlikeyi gün yüzüne çıkarmayı ve düzenleyicilere ışık tutmayı amaçlıyor. Plastik krizi artık kontrolsüz bir şekilde büyüyor ve insan sağlığı risk altında.” ifadelerini kullandı.
“Bunlar uzak ihtimaller değil; biyolojik sistemlerde sessizce ve sistematik bir şekilde gelişiyor.” diyen Boctor, acil önlemler alınması gerektiğinin önemini vurguladı.
Söz konusu araştırma, Environmental Sciences Europe adlı bilimsel dergide yayımlandı.
