Hindistan ile Pakistan arasındaki gerilim yeniden yükselmiş durumda.
Hindistan, füzelerle Pakistan’ın 9 farklı bölgesini hedef aldığını açıkladı. Hindistan, bu saldırının adını “Sindoor Operasyonu” olarak belirledi.
Pakistan tarafından gelen tepki ise “Karşılık verilecek” biçiminde oldu. Bu durum, iki ülke arasında savaş olasılıklarını gündeme getirdi.
Bölgenin ateş çemberine dönüşmesi ise gerilimin sebeplerini merak konusu haline getirmekte.
‘KEŞMİR SORUNU’ 78 YILDIR ÇÖZÜLEMEDİ
Hindistan ile Pakistan arasındaki çatışmaların kökeninde ise 78 yıldır çözülemeyen ‘Keşmir Sorunu’ yatıyor.
Afganistan, Tacikistan, Pakistan, Hindistan ve Çin ile komşu olan Keşmir, önemli bir jeopolitik konuma sahip.
OLAYLAR 1947’DE BAŞLADI
Hindistan ile Pakistan arasındaki ilk gerginlikler, her iki ülkenin de bağımsızlıklarını kazanmasıyla, 1947 yılında patlak verdi.
Ağustos 1947’de, İngiliz sömürgesinden kurtulan Hint Yarımadası, Pakistan ve Hindistan olarak iki ayrı ülke haline geldi.
Müslümanların yoğunlukta olduğu bölgeler Pakistan’a, Hinduların yaşadığı topraklar ise Hindistan’a bırakıldı. Ancak, Müslüman nüfusun yüzde 90’ını oluşturduğu Keşmir, 1947 yılında Pakistan’a katılma arzusunu dile getirdi; fakat dönemin prensi Maharaja Hari Singh, Hindistan ile birleşmeyi tercih etti.
MÜSLÜMAN KEŞMİR HALKI, HİNDİSTAN İLE BİRLEŞME KARARINA TEPKİ GÖSTERDİ
Bu durum, Keşmir sorununun başlamasına neden oldu. Hindistan ile birleşmeye karşı çıkan Müslüman Keşmir halkı, artan protestolarla seslerini yükseltti. Kontrolü kaybeden Maharaja, isyanı bastırmak için Hindistan’dan yardım talep etti.
Hindistan, bu talebe olumlu yanıt vererek bölgeye asker göndermeye başladı. Böylece, ilk savaş 22 Ekim 1947’de Keşmir konusunda yaşandı.
BM ARABULUCU OLDU
Savaş, Birleşmiş Milletler’in araya girmesi ile 1 Ocak 1949 tarihinde gerçekleşen ateşkes anlaşmasıyla durduruldu. BM, taraflar arasında barış sağlarken, 21 Nisan 1948’de yerel halkın hangi ülkeye katılmak istediğine dair bir plebisit yapılmasını talep etti.
Hindistan ise bu referanduma karşı çıkarak bölgedeki askerlerini çekmedi ve kontrol altındaki toprakları “Cammu Keşmir” adıyla kendine bağladı.
Hindistan ve Pakistan, Keşmir meselesi sebebiyle 1965, 1971 ve 1999 yıllarında savaşlar yaşadı.
ŞİMLA ANLAŞMASIYLA OLUŞAN STATÜKO
Hindistan’ın bağımsızlığını kazanmasının ardından, Pakistan içinde de toplumsal huzursuzluklar baş göstermeye başladı. Yeni Delhi yönetimi, bugünkü Bangladeş topraklarını oluşturan Doğu Pakistan’daki bağımsızlık hareketlerini destekleyince iki ülke arasındaki üçüncü savaş patlak verdi.
1971’de Pakistan’ın Hindistan’a karşı yaşadığı savaş sonucunda, Doğu Pakistan bağımsızlığını ilan ederek “Bangladeş” adını aldı.
Bu savaşın ardından 1972’de imzalanan Şimla Antlaşması ile “Sınır Kontrol Hattı” oluşturuldu; böylece Keşmir, Hindistan ve Pakistan arasında bölgelere ayrıldı.
1980’Lİ YILLARDA GERGİNLİKLER YENİDEN ARTMIŞTI
1980’lerin sonlarında, Hindistan’ın kontrolü altındaki Cammu Keşmir’de kitlesel halk ayaklanmaları meydana geldi, şiddet eylemleri ve suikastlar artış gösterdi.
Hindistan, bu olayların Pakistan tarafından desteklendiğini öne sürerken bölgeye daha fazla güvenlik gücü gönderdi. 1999 yılına gelindiğinde ise Kargil bölgesindeki sınır ihlalleri nedeniyle 7 hafta süren Kargil Savaşı yaşandı; bu dönemde iki ülke nükleer savaşın eşiğine kadar geldi.
Keşmir meselesi giderek karmaşık bir ihtilafa dönüştü ve askeri gerilim katlanarak arttı.
SINIRLI ÇATIŞMALAR
Hindistan ile Pakistan arasındaki gerilim, 14 Şubat 2019’da polis teşkilatına bağlı milis gücüne yapılan ve 44 kişinin hayatını kaybettiği bombalı saldırıyla yeniden tırmandı.
Hindistan, bu saldırıyı Pakistan’a atfederken, Pakistan ise suçlamaları reddetti. 26 Şubat 2019’da Hindistan, “Keşmir Kontrol Hattı’nın Pakistan tarafındaki terör hedeflerine” hava saldırısı düzenledi.
Ertesi gün Pakistan, Hindistan’a ait iki savaş uçağını düşürdüğünü açıkladı. Düşen uçağın pilotu Abhinandan Varthaman, Pakistanlı yetkililer tarafından iyi niyet göstergesi olarak geri verilmiştir.
Bu olayların ardından Pakistan hava sahasını kapatırken, Hindistan bazı havaalanlarında uçuşları durdurmak zorunda kaldı.
HİNDİSTAN 2019’DA CAMMU KEŞMİR’İN STATÜSÜNÜ DEĞİŞTİRDİ
5 Ağustos 2019 tarihinde, Hindistan, yarım asırdan uzun süredir Cammu Keşmir’e tanınan özel statüyü ortadan kaldırarak, 370’inci maddeyi iptal etti. Cammu Keşmir, resmi olarak merkezi yönetime bağlı iki bölge olan Cammu Keşmir ve Ladakh’a ayrıldı.
CAMMU KEŞMİR’DE YENİ YÖNETİM
Cammu-Keşmir’de, 10 yıl aradan sonra gerçekleştirilen milletvekili seçimlerinde seçmenler, 18 Eylül, 25 Eylül ve 1 Ekim 2024’te oy kullandı. Açıklanan seçim sonuçlarına göre, Cammu-Keşmir’in özel statüsünü geri getirme sözü veren Hindistan Ulusal Kongresi (INC) ve Cammu-Keşmir Ulusal Konferans Partisi, 90 sandalyeden 48’ini kazanarak Meclis’te çoğunluğu elde etti.
Yeni yönetim, bölgenin özel statüsünün geri getirilmesine yönelik bir politika benimsemişken, Bharatiya Janata Partisi (BJP) lideri Başbakan Narendra Modi, bu statünün yeniden tanınmayacağını ifade ediyor.
‘KEŞMİR DAYANIŞMA GÜNÜ’
Pakistan, 1989 yılında, 75 yıldır çözüme kavuşturulamayan Keşmir sorununa dikkat çekmek amacıyla 5 Şubat’ı “Keşmir Dayanışma Günü” olarak ilan etti.
Bu gün kapsamında, Cammu Keşmir halkıyla dayanışma hedeflenmekte, kendi kaderlerini tayin etme hakkı için verdikleri mücadelenin desteklenmesi ve bölgedeki çatışmalarda hayatını kaybedenlerin anılması amaçlanmaktadır. Keşmir’de uzun yıllardır süren çatışmalar ve şiddet olayları sonucunda, on binlerce sivil, direnişçi ve güvenlik görevlisi yaşamını yitirmiştir.
