Çin’in doğusunda bulunan Fucien eyaletinin Şiamın kentinde, 28-29 Mayıs tarihlerinde gerçekleştirilen 3. Çin-Pasifik Ada Ülkeleri Dışişleri Bakanları Toplantısı, bölgesel iş birliğini güçlendirecek önemli kararlarla nihayete erdi.
Bu toplantıya, Çin ile diplomatik ilişkileri sürdüren 11 Pasifik ada ülkesinin dışişleri bakanları katıldı. Görüşmelerin ardından yayımlanan sonuç bildirgesi ve Çin Dışişleri Bakanlığı’nın açıklamaları, Pekin’in bölgeye yönelik politikalarında iklim ve kalkınma konularının öncelik taşıdığını gösterdi.
PEKİN’DEN ADA ÜLKELERİNE İKLİM DAYANIŞMASI
Çin, iklim değişikliğinin Pasifik üzerindeki olumsuz etkilerini azaltmak amacıyla 100 projeye destek vereceğini açıkladı. Bu kapsamda 2 milyon dolarlık bir fon ayrıldığı bildirildi. Ayrıca, ada ülkelerinin afetlere karşı hazırlık ve müdahale kapasitesini artırmak için uydu verisi desteği sağlanacağı ifade edildi.
GEÇİM KAYNAKLARI VE EĞİTİM DE GÜNDEMDE
İklim konusunun yanı sıra, Çin’in ada halklarının yaşam standartlarını yükseltmek amacıyla 200 projeye de imza atması bekleniyor. Pekin yönetimi, öğrenciler için burs ve mesleki eğitim imkânları sunacağını da duyurdu.
TİCARETTE YENİ ADIMLAR
Toplantıda, serbest ticaret anlaşması müzakerelerinin hızlandırılması konusunda anlaşmaya varıldı. Çin, ada ülkelerinden yapılan ihracatı kolaylaştıracak adımlar atacağını bildirdi.
VANG Yİ’DEN DOLAYLI ABD ELEŞTİRİSİ
Çin Dışişleri Bakanı Vang Yi, toplantıda Kiribati Cumhurbaşkanı ve Dışişleri Bakanı Taneti Maamau ile eş başkanlık yaptı. Vang, isim vermeden Paris İklim Anlaşması’ndan çekilen ABD’yi eleştirerek, Çin’in Pasifik bölgesinde “güvenilir, samimi ve istikrarlı bir ortak” olacağını vurguladı. Ayrıca, Çin’in bölgeye sağladığı yardımların hiçbir siyasi ön koşula bağlı olmadığını belirtti ve egemenlik ile bağımsızlık ilkelerine saygılı olduklarını ifade etti.
GÜVENLİK VURGUSU YOK
Yayımlanan bildirgede çevre, ekonomi ve eğitim gibi konulara öncelik verilirken, son dönemde tartışmalara neden olan güvenlik iş birliğiyle ilgili herhangi bir maddeye yer verilmedi.
TARTIŞMALI GÜVENLİK ANLAŞMALARI
Çin’in Pasifik’teki etkisi, özellikle güvenlik alanındaki girişimleriyle gündeme gelmeye devam ediyor. 2022 yılında Solomon Adaları ile imzalanan ve detayları kamuoyuyla paylaşılmayan güvenlik anlaşması, Pekin’in bölgede varlığını artırma çabası olarak yorumlanıyor. İddiaya göre, bu anlaşma, Çin savaş gemilerinin adalarda konuşlanmasına ve Çinli güvenlik güçlerinin davet edildiğinde ülkeye girmesine olanak tanıyordu. Olay, muhalefet tarafından ülkenin iç işlerine müdahale olarak değerlendirilmişti.
Benzer bir biçimde, Fiji hükümeti, 2023 yılında Çin ile yürütülen polis iş birliği programını “hukuk ve demokrasi anlayışındaki farklılıklar” nedeniyle iptal etti.
