Çin Ulusal Uzay Günü’nde gerçekleşen bir duyuruyla, Çin Ulusal Uzay İdaresi (CNSA), önemli bir bilimsel iş birliği sürecine giriş yaptığını belirtti.
Ajans, 2020 yılında Ay’ın Dünya’ya bakan yüzeyine iniş gerçekleştiren Chang’e-5 misyonu sırasında toplanan Ay örneklerini, çeşitli uluslararası araştırma kuruluşlarıyla paylaşma planını duyurdu.
Bu uluslararası iş birliği projeleri arasında, Amerika Birleşik Devletleri’nden (ABD) iki üniversitenin bulunduğunun vurgulanması dikkat çekici bir nokta oldu.
Chang’e-5 misyonu, dünyanın yüzeyine yaklaşık 1,73 kilogramlık Ay örneği getirmişti. Bu örneklerin önemli bir kısmı, daha önce ABD’nin Apollo ve Sovyetler’in Luna görevleri tarafından toplanan örneklerden yaklaşık bir milyar yıl daha genç olmaları sebebiyle, bilimsel anlamda büyük bir değer taşımaktadır.
ABD KURUMLARI İÇİN ÖZEL İZİN GEREKTİ
Çin’in bu örnek paylaşım kararı, ABD ile Çin arasındaki bilimsel iş birliğini etkileyen yasal engeller nedeniyle özel bir öneme sahiptir.
ABD yasaları, Kongre’den açık bir yetki almadan NASA’nın Çin ile veya ona ait şirketlerle iş birliği yapmasını kısıtlamaktadır. Bu durum, Çinli bilim insanlarının NASA’nın Ay örneklerine erişimini de engellemektedir.
Bu yasal zorluklar sebebiyle, Çin’den Ay kayalarını ödünç alacak olan NASA ile iş birliği yapacak Brown Üniversitesi ve Stony Brook Üniversitesi, ABD Kongresi’nden özel izin almak zorunda kalacaktır.
Bu izinlerin alınmış olması, iki büyük ülke arasındaki bilimsel diyaloğun belirli alanlarda sürdüğünü göstermektedir.
11 FARKLI ÜLKE BAŞVURDU
Ay kayası örneklerini almak için diğer uluslararası kuruluşlar arasında Almanya’nın Köln Üniversitesi, Japonya’nın Osaka Üniversitesi, İngiltere’nin Açık Üniversitesi, Fransa’nın Paris Gezegen Fiziği Enstitüsü ve Pakistan’ın Uzay ve Üst Atmosfer Araştırma Komisyonu yer almaktadır.
CNSA Başkanı Shan Zhongde, Ay kayalarını ödünç almak üzere 11 farklı ülkeden başvuru aldıklarını açıkladı.
