Haber7
Muhalefetin sıklıkla dile getirdiği parlamenter sistem, Avrupa’da ciddi sorunlara yol açıyor. Türkiye, 2017 yılındaki referandum ile başkanlık sistemine geçerek, koalisyon çatışmalarını engelleme adına önemli bir adım atmıştı.
Son örnek olarak Hollanda’da, aşırı sağcı Özgürlük Partisi (PVV) Lideri Geert Wilders, koalisyonun sürdürülemez olduğunu belirterek hükümetin düştüğünü açıkladı.
HOLLANDA’DA KOALİSYON HÜKÜMETİ YÜRÜMEDİ
Parlamenter Sistem’in zararları birçok Avrupa ülkesinde hükümetlerin düşmesine sebep olurken, koalisyon çatışmaları da durmak bilmiyor. Wilders’in liderliğini üstlendiği Özgürlük Partisi’nin iktidarının sona ermesi, Avrupa’daki birçok ülkede benzeri sonuçlar doğurmuştu. Türkiye’de ise, 6’lı masa koalisyonunun Parlamenter Sistem’e geçiş ihtiyacı duyduğu anlarda, Avrupa’da yaşanan krizler siyasi istikrarsızlıkla birleşmiş durumda.
Wilders koalisyondan ayrıldı ve hükümet düştü…
İşte Avrupa’da koalisyon krizi:
FRANSA: Fransa, geçtiğimiz aylarda bir hükümet krizi atlattı ve 2024 Temmuz’unda Cumhurbaşkanı Emmanuel Macron, erken genel seçimlerin ardından Michael Barnier’i hükümet başkanı olarak atamıştı. Macron’un yönetimindeki Fransa, ekonomik sıkıntılar ve 2025 bütçesi üzerine mecliste yaşanan tartışmalarda muhalefetin karşı çıkışı ile güven oylamasını kaybetti. Barnier liderliğindeki hükümet, 331 oyla düşürülmüştü.
Macron’un 2022’de Cumhurbaşkanı seçilmesinin ardından, Elisabeth Borne, Gabriel Attal ve Michel Barnier gibi isimler ardışık olarak ülkeyi yönetmiş ancak Fransa’da uzun süredir süregelen hükümet sorunları çözülmemişti.
BULGARİSTAN: Son 3 yıl içinde siyasi istikrarsızlık ile mücadele eden Bulgaristan, 27 Ekim 2024 tarihinde 7. kez seçime gitmeye hazırlanıyor. Bu seçimde 19 siyasi parti ve 9 koalisyon aday gösterilerek yarışacak.
ALMANYA: Almanya’da 23 Şubat 2025’te yapılan erken genel seçim, ülkenin yakın tarihindeki en belirgin seçimlerden biri olmayı başardı. Aşırı sağcı AfD Partisi’nin yükselişi, klasik merkez sağ ve merkez sol partilerin geri çekilişi ile birlikte dengeleri ciddi şekilde etkilemiş durumda. Nihayetinde, muhafazakar Hristiyan Birlik partileri (CDU/CSU), yeniden iktidar kurarak koalisyon hükümeti oluşturdu.
CDU/CSU ve SPD koalisyon hükümetinin kurulacağı yönündeki beklentiler artıyor.
AVUSTURYA: Avusturya’da, Eylül 2024’te gerçekleştirilen seçimlerin ardından, uzun süren koalisyon görüşmeleri başarısızlıkla sonuçlanmıştı. Bu süreçte, Stocker’in liderliğindeki merkez sağ Halk Partisi (ÖVP), merkez sol Sosyal Demokratlar (SPÖ) ve liberal Neos, ocak ayındaki girişimlerin ardından Mart 2025’te yeni hükümeti kurma konusunda anlaşma sağladı.
İTALYA: 2024 yılında yapılan Avrupa Parlamentosu (AP) seçimlerinde, Giorgia Meloni liderliğindeki aşırı sağcı İtalya’nın Kardeşleri Partisi (FdI) genel seçimlerde güç kazanarak öne çıkmıştı. Meloni, 2022’de iktidara gelirken, Parlamenter Sistem’den başkanlık sistemine geçiş yapma arzusunu ifade etmişti. Demokrasi ile ekonomik büyümenin bağlantısını vurguladı ve etkili kurumların önemine dikkat çekti.
BELÇİKA: 2024 yılında gerçekleştirilen Belçika genel seçimlerinde, 200 gün boyunca koalisyon görüşmeleri sağlanmamıştı. 2025 yılına kalan müzakerelerde, Şubat ayında Flaman muhafazakar Bart De Wever liderliğinde yeni bir hükümetin kurulması için anlaşmalara varıldı. Yeni hükümette, Flaman bölgesinden üç farklı parti yer aldı.
YUNANİSTAN: 2023 yılında Yunanistan’da Parlamenter Sistem üzerindeki belirsizlikler devam ederken, Başbakan Kiriakos Miçotakis’in liderliğindeki Yeni Demokrasi Partisi, %40.8 oy oranıyla önde yer aldı. Diğer siyasi partiler ise gerekli sandalye sayısına ulaşamadığı için koalisyon müzakerelerine yöneldi.
SIRBİSTAN: 2022’de hükümeti kurmayı başaran Sırbistan’da, Sırp İlerleme Partisi, Sırbistan Sosyalist Partisi ile koalisyon hükümeti oluşturmuştu. Ancak, 1 Kasım 2024’te yaşanan trajik bir olay sonucunda hükümete karşı protestolar patlak verdi ve Başbakan Milos Vucevic istifa etti. Yasalar gereğince yeni hükümetin en geç 30 gün içinde kurulması gerekiyor.
İSRAİL: 2018-2022 yılları arasında yaşanan siyasi kriz boyunca, 4 yılda 5 seçim gerçekleşti. 36. İsrail Hükûmeti’nin çöküşünün ardından 2022’de kurulan 6’lı koalisyon ise ülkeyi daha da derin bir krize sürükledi. Başbakan Netanyahu, hükümetin istikrarı için çeşitli tasarımları geri çekmek zorunda kaldı. Ülkenin siyasi durumu hala belirsizliğini koruyor.
