Uzun bir dönem süren çatışmalar, gerileyen petrol fiyatları ve sert yaptırımlar karşısında Rus rublesinin yukarı yönlü bir ivme kazandığı gözlemleniyor.
Bank of America’nın verilerine göre, ruble bu yıl yüzde 40’tan fazla bir değer kazancı ile dünya genelinde en iyi performans gösteren para birimi haline geldi.
2025 yılında rublenin sergilediği dikkat çekici artış, son iki yıl içinde para biriminin önemli ölçüde değer kaybettiği dönemi geride bırakması açısından dikkat çekici bir gelişme olarak değerlendiriliyor.
RUBLEYİ GÜÇLENDİREN ETKENLER
Piyasa analistleri, CNBC’ye yaptıkları açıklamalarda rubledeki bu yükselişin, yabancı yatırımcıların güvenindeki artıştan ziyade, sermaye kontrollerinin sıkılaşması ve ilgili politikaların etkisiyle gerçekleştiğine işaret ediyor. Aynı zamanda dolardaki zayıflığın da durumu desteklemek için bir avantaj sağladığı ifade ediliyor.
Wells Fargo’da döviz stratejisti olan Brendan McKenna, rubledeki artışın üç temel sebebini sıraladı. Bu sebepler arasında merkez bankasının faiz oranlarını yüksek tutmayı tercih etmesi, sermaye kontrollerinin biraz daha sıkılaştırılması ve Rusya ile Ukrayna arasında barış girişimlerine yönelik bazı ilerlemeler bulunuyor.
RUSYA’DA FAİZ ARTIŞI BAŞARIYLA UYGULANDI
Rusya Merkez Bankası, enflasyonu kontrol altına almak maksadıyla yurt içi faiz oranlarını yüzde 20 civarında tutarak kredi koşullarını sıkılaştırdı. Bu durum, yüksek borçlanma maliyetlerinin yerel işletmelerin mal ithalatını azaltmasına yol açarak, Rusya’daki döviz talebinin düşmesine sebep oldu.
Renaissance Capital’dan ekonomist Andrei Melaschenko, düşük tüketim oranlarının yerel ithalatçıların döviz talebini azalttığını belirtti. Bu azalma, bankaların dolar veya yuan almak amacıyla ruble satmalarına gerek kalmadığından rublenin değerine pozitif bir katkı sağladı.
Moskova merkezli analist, 2025’in ilk çeyreğinde ithalat vergilerinin artış beklentisi ile, geçen yılın ikinci yarısında çok sayıda tüketici elektroniği ve otomobilin “aşırı stoklandığı” tespit edildi.
Şirketler arasındaki tüketici etkinliğindeki zayıflamanın, özellikle dayanıklı tüketim malları sektöründe belirgin hale geldiği ifade ediliyor.
RUBLEYE OLAN TALEP ARTIYOR
Rus ihracatçıların döviz ödemelerini rubleye çevirmeleri gerektiği de, rubleye olan talebi artıran bir unsur olarak öne çıkıyor. İthalatçıların ise yabancı mal alımını azalttıklarından, dolara ödeme yapmak için ruble satma gereği duymadıkları belirtiliyor.
Rus hükümeti, büyük ihracatçıların elde ettikleri yabancı kazançların bir kısmını ülkeye geri döndürmelerini ve yerel piyasalarda ruble ile değiştirmelerini zorunlu kılıyor. Özellikle petrol sektörü, yabancı kazançlarını rubleye çevirmeye yönelik adımlar atıyor.
Rusya Merkez Bankası’nın verilerine göre, Ocak-Nisan 2025 döneminde ülkenin en büyük ihracatçıları tarafından yapılan döviz satışları 42,5 milyar dolara ulaştı. Bu rakam, önceki dört aylık döneme göre neredeyse yüzde 6’lık bir artış gösteriyor.
Hanke: PARA ARZI DARALDI
Johns Hopkins Üniversitesi’nde uygulamalı ekonomi profesörü Steve Hanke, Merkez Bankası’nın para arzını daraltmasının ruble desteklediğini ifade etti. Wells Fargo’dan McKenna, ABD Başkanı Donald Trump’ın seçilmesinin ardından Ukrayna-Rusya arasında bir barış anlaşması yapılabileceğine dair umutların, genel optimizme yol açtığını belirtti.
Rusya’nın ekonomiye yeniden entegrasyonuna yönelik beklentiler, ruble cinsinden varlıkların bir miktar sermaye akışını teşvik ettiğini ortaya koyuyor.
RUBLEDEKİ RALLİ SÜRECEK Mİ?
Analistler, rubledeki mevcut gücün sürdürülebilir olmayabileceği konusunda uyarıyor. Özellikle Rusya’nın ihracat ekonomisinin önemli bir parçası olan petrol fiyatlarının bu yıl oldukça düştüğü ve bu durumun döviz girişlerine baskı yapabileceği ifade ediliyor.
Melaschenko, rubledeki değer artışının zirve noktasına yaklaştığını ve yakın zamanda zayıflamaya başlayabileceğini düşündüğünü belirtti. Petrol fiyatlarındaki düşüş, ihracat gelirleri ve döviz bileşenindeki satışlarda bir azalmaya yol açacaktır.
Rusya ve Ukrayna arasındaki barış görüşmelerinde somut bir ilerleme sağlanamamışken, McKenna, somut bir barış anlaşmasının döviz kısıtlamalarının kaldırılması ile birlikte ruble üzerindeki baskıyı artırabileceğini ifade etti.
McKenna, “Eğer barış ya da ateşkes sağlanırsa, ruble hızlı bir şekilde değer kaybedebilir.” uyarısında bulundu. Ayrıca, bu durumda sermaye kontrollerinin tam olarak kaldırılması ve merkez bankası faiz oranlarının hızla düşmesi muhtemel görünüyor.
