Dışişleri Bakanı Hakan Fidan, Rusya’daki ziyaretinin ardından, Kanal 7 Ankara Temsilcisi ve Haber7.com Yazarı Mehmet Acet ile diğer basın mensuplarının sorularını cevapladı. Fidan, Cumhurbaşkanı Erdoğan ile Rusya Devlet Başkanı Putin arasındaki özel ilişkiye vurgu yaparak, ziyaret sırasında birçok kritik konuyu ele aldı.
Rusya-Ukrayna savaşında kalıcı bir ateşkes umudunun güçlendiğine işaret eden Fidan, ABD ile Suriye’deki ilişkilerde ortaklık yerine “çalışma” vurgusunun ön plana çıktığını belirtti. Yeni büyükelçiden Ortadoğu’ya dair gelen sinyalleri değerlendirirken, Türkiye’nin terörle mücadelede önemli bir psikolojik eşik aşıldığını ifade etti. Bakan Fidan, çok önemli konuları gündeme taşıdı.
MÜZAKERELERDE MUHATABIN ZİHNİNİ ANLAMAK KRİTİK
Fidan, diplomatik müzakerelerde muhatapların zihnini anlamanın önemine değinerek, tarafların hassasiyetlerini ve ara bölgeleri doğru analiz etmenin, çözüm geliştirmede belirleyici olduğunu ifade etti. Rusya’da nihai karar merciinin Putin olması sebebiyle onun tutumunu kavramanın kritik bir unsur olduğunu vurguladı. Görüşmelerin samimi bir ortamda olması ve pozisyonların açıkça tartışılabilmesi, barış adına önemli adımlar için faydalı olacaktır. Bu noktada, Rusya Dışişleri Bakanı Sergey Lavrov’un müzakerelerin Türkiye’de yapılmasına ilişkin olumlu görüşlerini paylaştığını da belirtti.
AKKUYU NÜKLEER SANTRALİ VE ENERJİ İHTİYACI
Akkuyu Nükleer Santrali’nin finansmanı ile yaptırımların yarattığı sorunlar, görüşmede önemli bir yer aldı. Türkiye’nin sanayi ihracatçısı bir ülke olarak enerji ihtiyacının altını çizen Fidan, daha fazla enerji üretiminin maliyetleri düşüreceğini ve sanayi ihracatında rekabet gücünü artıracağını belirtti. 4.800 megavat (yaklaşık 5 gigawatt) kapasiteli Akkuyu Nükleer Santrali’nin, Rusya için de önemli bir proje olduğunu ifade eden Fidan, Putin’in, Rusya’nın yurtdışında sürdürdüğü 22 santral projesi arasında Akkuyu’nun öne çıktığını aktardı. Finansman ve teknik modaliteler üzerinde çalışmaların sürdüğünü söyledi.
RUSYA-UKRAYNA SAVAŞI VE MÜZAKERELERİN GİDİŞİ
Rusya’nın referandumla ilhak ettiği bölgeleri müzakere konusu yapmaktan kaçındığını belirten Fidan, Rus tarafının bir sonraki aşamada ateşkes şartlarını hazırladığını ve bu şartların yakında Ukrayna’ya iletileceğini ifade etti. Müzakerelerdeki bir sonraki görüşme tarihinin ihtiyaçlara göre belirleneceğini ekledi. Türkiye’nin, Ukrayna tarafıyla görüşmelere devam edeceği vurgulandı.
UZUN DÖNEMLİ ATEŞKES DAHA GERÇEKÇİ
Tarafların pozisyonlarını karşılaştıran Fidan, uzun dönemli bir ateşkesin kalıcı bir anlaşmaya nazaran daha gerçekçi göründüğünü dile getirdi. Türkiye’nin bu süreçte bazı formüller sunduğunu ve bunları taraflarla paylaştığını ifade etti. Tarafların atacağı adımları belirleyecek en önemli unsurun dayanma kapasiteleri olduğunu vurgulayan Fidan, savaşın devamında tarafların birbirlerini hedef almayı sürdüreceğini, fakat güven artırıcı adımların insani faydalar sağladığını belirtti. Türkiye, mekik diplomasisiyle barış çabalarını devam ettirirken, bu çabaların Türkiye’ye duyulan saygının bir göstergesi olduğunu ifade etti.
RUSYA’NIN SURİYE POLİTİKASI
Fidan, Türkiye’nin 2017’den bu yana Rusya ile Astana sürecine bağlı kaldığını hatırlatarak, Esad rejiminin bu süreçte gerekli ekonomik ve siyasi reformları gerçekleştirmediğini eleştirdi. Esad’ın halkıyla bir araya gelmediğini ve bu durumun Rusya için dahi bir yük haline geldiğini kabul etti. Fidan, Rusya’nın Esad’ı desteklemek için sürekli kaynak ayırmak zorunda kaldığını ve Esad’ın düşüş sürecinde hızlı stratejik kararlar almak zorunda kaldığını söyledi.
SURİYE’DEKİ GELİŞMELER
Esad’ın devrilmesiyle Suriye’de yeni bir dönemin başladığını belirten Fidan, bu sürecin uluslararası diplomasi ve yoğun bir çaba gerektirdiğini ifade etti. Avrupa Birliği, Arap Ligi ve İslam İşbirliği Teşkilatı gibi aktörlerin farklı beklentilerinin uyumlu hale getirilmesi gerektiğini vurguladı. Türkiye’nin Suriye’deki önceliklerinden birinin yeni yönetimin güçlü bir şekilde kurulması olduğunu ifade ederek, terörle mücadelenin önemine değindi. Petrol yataklarının ve ekonomik toparlanmanın değerine dikkat çekti. Amerikan yaptırımlarıyla ilgili gelişmeler ve El Hol Kampı ile hapishaneler üzerindeki çalışmaların sürdüğü belirtildi. Dışişleri, Milli Savunma ve MİT’in, Irak, Suriye ve Ürdün ile koordineli bir şekilde sistematik çalışmalar yürüttüğü aktarıldı.
SURİYE YÖNETİMİ İLE YPG ARASINDAKİ ANLAŞMA
Fidan, Suriye yönetimi ile YPG arasındaki anlaşmanın dikkatle takip edilmesi ve hayata geçirilmesi gerektiğini vurgulayarak, Türkiye’nin “Terörsüz Türkiye” projesinin bu sürece hem doğrudan hem de dolaylı katkılar sağlayacağını ifade etti.
AVRUPA GÜVENLİK MİMARİSİ VE RUSYA-UKRAYNA SAVAŞI
Fidan, Avrupa’nın, ABD’nin Trump döneminde Ukrayna-Rusya savaşından çekilebileceğine dair endişeler taşıdığını aktardı. Avrupalı liderlerin, buna karşı önlem almak amacıyla savunma sanayinde kendi kendine yetecek adımlar attığını belirtti. Almanya’nın anayasa değişikliğiyle 150 milyar Euro’luk düşük faizli kredi sağlandığını ve AB’nin borçlanma tavanını kaldırdığını ifade etti. Türkiye’nin, savunma sanayiinde diğer aday ülkelerle teorik olarak aynı haklara sahip olduğunu, ancak uygulamada bazı zorluklarla karşılaştığını dile getirdi. Türkiye, Avrupa’ya yaptırımlar konusunda “menfaat paylaşımında yanınızda görmek istemiyorsunuz, ancak külfet paylaşımında görmek istiyorsunuz” eleştirisini yöneltti.
KKTC VE TÜRK DEVLETLERİ TEŞKİLATI
Macaristan’daki Türk Devletleri Teşkilatı toplantısında, KKTC’nin haklarının korunmasıyla ilgili önemli adımlar atıldığını belirtan Fidan, KKTC’nin Türk dünyasının ayrılmaz bir parçası olduğunu vurgulayarak, Kıbrıs Türkleri’nin haklarına güçlü bir vurgu yapıldığını ve gençlik ile spor alanlarında KKTC’nin katılımına yönelik adımların atıldığını ifade etti. Avrupa Birliği’nin KKTC’nin devlet statüsünü kabul etmediğini ancak adada bir gerçekliğin bulunduğunu ekledi.
ABD’NİN ORTADOĞU POLİTİKALARI
Fidan, ABD’nin Ortadoğu’ya yönelik yeni bir bakış açısı getirdiğini ve bölgedeki ülkelere daha az masrafla daha fazla sorumluluk yüklemesi gerektiğini ifade etti. Türkiye’nin NATO üyesi olarak ABD ile iyi diyalog sürdürdüğünü belirten Fidan, bu yaklaşımın uygulanabilir politikalara dönüşmesi için çabaların sürdüğünü vurguladı.
TÜRKİYE-ABD GÖRÜŞMELERİ VE SURİYE
Suriye’ye yönelik yaptırımların kaldırılması hakkında ABD ile anlaşmaya varıldığını belirten Fidan, bu konuda İsrail’in müdahalesi, PKK, DEAŞ çocukları ve kimyasal silahlar gibi 6-7 alanda “anlaşmaya çalışma üzerinde mutabakata vardıklarını” ifade etti. DEAŞ meselesinin ve Suriye-İsrail sınırında yaşanacak problemlerinin Türkiye için öncelikli olduğunu vurguladı. Trump’ın, Türkiye’ye karşı duyduğu saygıyı her fırsatta dile getirdiğinin altını çizdi.
ABD İLE KARŞILIKLI ZİYARETLER
Fidan, Cumhurbaşkanı Erdoğan’ın Washington’u ya da Trump’ın Türkiye’yi ziyaret etmesi için bir takvim üzerinde çalıştıklarını belirtti. Lahey’deki NATO Zirvesi’nde liderlerin bir araya gelebileceğini ve sıkça yapılan telefon görüşmelerinin olumlu sonuçlar doğurduğunu dile getirdi.
TERÖRSÜZ TÜRKİYE
Fidan, terör örgütünün kâğıt üzerinde fesih deklarasyonu yaptığını, ancak bu durumun pratikte de hayata geçirilmesi gerektiğini belirtti. Sürecin nasıl işleyeceğini ve nasıl kontrol edileceğini ifade eden Fidan, psikolojik eşiğin aşılmasının önemine dikkat çekti. Konuların olgunlaşması için çalışmaların sürdüğünü ve kamuoyuyla paylaşılabilir hale geldiğinde bilgilendirmenin yapılacağını ifade etti.
