Ulu Önder Mustafa Kemal Atatürk, 19 Mayıs’ı “Benim doğum günüm” ifadesiyle nitelendirerek, bu önemli tarihi gençlerimize armağan etmiştir. Resmi bayram olarak 1938 yılından itibaren her yıl kutlanan 19 Mayıs, ulusumuz için özel bir anlam taşımaktadır.
1981 YILINDA İSMİ DEĞİŞTİ
1938 yılında çıkarılan bir yasayla, bu bayram “Gençlik ve Spor Bayramı” olarak anılırken, 1981 yılındaki düzenlemeyle ismi ‘19 Mayıs Atatürk’ü Anma Gençlik ve Spor Bayramı’ olarak değiştirilmiştir.
YURDUMUZ İŞGAL ALTINDAYDI
30 Ekim 1918 tarihinde imzalanan Mondros Mütarekesi sonrasında, İzmir Yunanlılar, Adana Fransızlar, Antalya ve Konya ise İtalyanlar tarafından işgal edilmiştir. İngiliz askerleri Urfa, Maraş, Antep, Merzifon ve Samsun’a çıkarak, İstanbul önlerine de demir atan İngiliz Donanması 13 Kasım 1918’de bölgedeki hâkimiyetini pekiştirmiştir.
Vatanını korumak için cephelerde mücadele veren Mustafa Kemal, 3 Kasım 1918’de İstanbul’a döndükten sonra, ülkenin kurtuluşu için harekete geçmiştir.
17-18 Mart 1919 tarihleri arasında Samsun’a asker çıkaran İngilizlerin de desteğiyle bölgedeki Rum çeteleri, Mondros Ateşkes Antlaşması’nın 7. maddesini kullanarak kargaşa yaratmak istemiştir.
Türk halkı, can ve mal güvenliğini sağlamak adına örgütlenmeye başlayınca İngiliz Yüksek Komiserliği ve Karadeniz Ordusu Başkumandanlığı, 21 Nisan 1919’da İstanbul Hükümeti’ne nota vererek bölgedeki gerilimin azaltılmasını talep etmiştir.
BANDIRMA’DAN YOLA ÇIKTI
İzmir’in işgaliyle ilgili gelişmelere müdahale etmek amacıyla 9. Ordu Müfettişi olarak görevlendirilen Mustafa Kemal, 15 Mayıs 1919’da Bandırma Vapuru ile İstanbul’dan hareket etmiştir.
Mustafa Kemal ve arkadaşları, 19 Mayıs’ta Reji İskelesi’nden Samsun’a ayak basmışlardır. Birinci Dünya Savaşı sırasında Ruslar tarafından bombalanan iskelelerden sadece Fransızlara ait olan Reji İskelesi sağlam kalmıştı. O dönemde burada sigara üreten Fransızlar nedeniyle iskele “Tütün İskelesi” olarak da bilinmektedir.
SAMSUN, AMASYA…
Samsun’a ayak basmasının ardından İngilizleri endişeye sevk eden Mustafa Kemal, 6 gün kaldıktan sonra 25 Mayıs’ta Havza’ya geçmiştir.
Havza’da düzenlenen ilk mitingde İzmir’in işgali protesto edilmiştir. Bu miting, Mustafa Kemal Paşa’nın Milli Mücadele’nin ilk adımlarından biri olarak tarihteki yerini almıştır. Burada, 18 gün boyunca millî mücadeleye yönelik önemli faaliyetler gerçekleştirilmiştir.
Havza’daki hareketlilikten haberdar olan İngilizler, müdahalede bulunmak amacıyla Mustafa Kemal’i 9. Ordu Müfettişliği görevinden aldırınca, Kendisi burada sivil olarak veda etmiştir.
MİLLİ MÜCADELE TÜM YURDA YAYILDI
Mustafa Kemal ve silah arkadaşlarının Samsun’a çıkarak başlattığı kurtuluş ateşi, Amasya, Erzurum ve Sivas’ta da yankı bulmuş ve tüm yurda yayılmıştır. Bu mücadelenin sonucunda, 29 Ekim 1923’te kurulan Türkiye Cumhuriyeti, 102. yaşını kutlamaktadır.
4 YILLIK SAVAŞTA NÜFUSUN DÖRTTE BİRİ KAYBEDİLDİ
Ulusun geleceğini kurtarmak amacıyla Mustafa Kemal Paşa öncülüğünde başlatılan bu cesur mücadelede, Türk milletinin büyük bir kayıpla karşılaştığını vurgulayan Çağlayan, “Milli Mücadele dönemi, ülkenin teslim olma noktasına geldiği bir dönemi temsil ediyor. Bu süre zarfında, nüfusumuzun neredeyse dörtte biri kaybedildi ve 1 milyona yakın askerimiz şehit ya da gazi oldu.” şeklinde ifadelerde bulunmuştur.
Mustafa Kemal’in Samsun’a çıkarak halkı mücadeleye ikna ettiğini kaydeden Çağlayan, “Mustafa Kemal, halkın desteklenmesi amacıyla buradan bazı inisiyatifler almıştır ve toplumun bu mücadeleye nasıl karşılık vereceğini test etmiştir.” diye eklemiştir.
“MİLLETİ UYANDIRDI”
Atatürk’ün bu süreçte Müdafaa-i Hukuk Cemiyeti’ni kurduğunu ifade eden Çağlayan, halkı harekete geçirmek için titiz ve dikkatli bir çalışma yürüttüğünü de vurgulamıştır.
Prof. Dr. Kaya Tuncer Çağlayan, Mustafa Kemal Paşa’nın milletin bilinçlenmesini sağlayarak Milli Mücadele’yi başlattığına dikkat çekmiştir.
Milli Mücadele ruhunun önemini aktaran Çağlayan, “Bağımsızlığımızın korunması, her Türk’ün bu hususta dikkatli olması gerektiği bir gerçektir. Üretken olmamız ve milli dayanışma içerisinde olmamız da büyük önem taşır.” diye eklemiştir.
İLGİNİZİ ÇEKEBİLİR
