Tarımdan sofraya gelen meyve ve sebzelerin, başlangıçta düşündüğümüz kadar zararsız olmayabileceği ortaya çıkıyor. Verimliliği artırmak, bitki hastalıklarını önlemek ve raf ömrünü uzatmak amacıyla sıkça kullanılan pestisitler, önerilen miktarların üzerinde uygulandığında önemli sağlık tehditleri oluşturabilir. Bu kimyasallardan kaçınmak isteyenler ise doğanın ve geleneksel yöntemlerin kapısını çalıyor. Japonların meyve temizleme tekniği de bu noktada öne çıkıyor.
SIRADAN YIKAMA YETERSİZ KALIYOR
Baharın habercisi olan çilek, kırmızı rengiyle cezbetmesine rağmen yüzeyindeki kimyasal kalıntılarla sağlığı riske sokuyor. Sadece musluk suyu ile yapılan basit yıkama işlemleri genellikle etkisiz kalıyor. Japonya’da düzenlenen çevre sağlığı araştırmaları, sıradan yıkama sonrasında bile çileklerin çoğunda pestisit kalıntıları bulunduğunu gösteriyor.
ETKİLİ TEMİZLİK YÖNTEMİ
Japon mutfağından ilham alınan ve bilimsel destek de gören doğal bir karışım, bu soruna pratik bir çözüm sunuyor. Uygulaması oldukça kolay olan bu yöntem, ılık su, tuz ve kabartma tozunun birleşiminden oluşuyor.
JAPON TARZI TEMİZLİK UYGULAMASI
Çilekleri saplarını koparmadan bir yıkama kabına yerleştirmeniz, iç kısımlara su girmesini ve meyvenin bozulmasını engeller.
Her litre ılık suya bir tatlı kaşığı tuz ve kabartma tozu ekleyin. Karışımın iyice çözünüp karıştığından emin olun.
Meyveleri bu çözeltinin içinde yaklaşık 10 dakika bekletin.
Sonrasında, soğuk akan su altında iyice durulayın. Bu yöntem sayesinde, pestisit, mikrop ve toz gibi zararlı kalıntıların önemli bir kısmı, meyvenin dokusuna zarar vermeden temizlenebiliyor. Bu teknik sadece çilekler için değil; böğürtlen, ahududu ve yaban mersini gibi çilekgiller grubundaki diğer meyveler üzerinde de etkili olduğu belirtiliyor.
BİLİMSEL BULGULAR ORTAYA KONDU
Tam anlamıyla temizlenmek zor olsa da, bilim insanları bu doğal yöntemlerin kimyasal kalıntıları önemli ölçüde azaltabileceğini vurguluyor. Açık erişimli bilimsel yayınlarda yer alan bilgilere göre:
Sadece musluk suyu ile 1–2 dakikalık bir yıkama, bazı pestisit türlerinde %40–60 oranında azalma sağlayabiliyor.
Yapraklı sebzeler üzerinde gerçekleştirilen bir araştırmada, yalnızca durulama işlemiyle toplam kalıntının %43,7 ile %77’sinin yok edilebildiği saptanmıştır.
ScienceDirect dergisinde yayımlanan bir başka araştırmada, ozon mikrobaloncuklarıyla yapılan temizlik işleminin çilek, kiraz ve kayısıda %80’in üzerinde pestisit giderimi sağladığını ortaya koydu.
Nano Letters dergisinde yapılan değerlendirmeye göre, yüzeyde yıkama işlemine etkili olsa da, özellikle sert kabuklu meyvelerde (örneğin elma) iç tabakalardaki kimyasalları ortadan kaldırmanın en güvenilir yolunun kabuğun soyulması olduğu ifade edilmektedir.
KALINTILARDAN TAMAMEN KURTULMAK ZOR, ANCAK RİSKİ AZALTMAK MÜMKÜN
Pestisit kalıntılarından tamamen kurtulmak oldukça zor görünse de, uygun yıkama teknikleriyle bu riski büyük ölçüde azaltmak mümkündür. Tuz ve karbonat karışımı, ozonlu su veya ultrasonik temizleme yöntemleri birlikte kullanıldığında, %80–90 oranında başarı sağlandığı gözlemlenmiştir. Hem doğanın hem de sağlığın korunmasına yönelik bu yöntemler, modern mutfakların vazgeçilmezleri arasında yer alabilir.
