Bölgedeki gelişmeler açısından heyecanla beklenen bir ziyaret gerçekleşti.
İran Cumhurbaşkanı Mesud Pezeşkiyan’ın Azerbaycan’a yapacağı resmi ziyaret, iki ülke arasında ilişkilerin yeniden normalleşmesi ve gelecekteki ortaklık fırsatları hakkında önemli ipuçları sunuyor.
PEZEŞKİYAN BAKÜ’DE
İran Cumhurbaşkanı Mesud Pezeşkiyan, Azerbaycan’ın başkenti Bakü’de resmi görüşmeler yapmak üzere bulundu.
Pezeşkiyan, Haydar Aliyev Uluslararası Havalimanı’nda Azerbaycan Başbakan Birinci Yardımcısı Yakup Eyyubov tarafından karşılandı.
ALİYEV RESMİ TÖRENLE KARŞILADI
Pezeşkiyan, programı çerçevesinde Azerbaycan Cumhurbaşkanı İlham Aliyev ile bir araya geldi.
Aliyev, Pezeşkiyan’ı resmi bir törenle karşıladı ve ikili, kameralara poz verdi.
Sonrasında iki lider, baş başa görüşmek üzere Cumhurbaşkanlığı Sarayı’na geçtiler.
ZİYARET ÖNCESİ AÇIKLAMALARDA BULUNDU
İran’ın resmi haber ajansı IRNA’ya açıklamalarda bulunan Pezeşkiyan, Bakü’ye gerçekleştirdiği ziyaret öncesinde havalimanında şunları ifade etti:
Pezeşkiyan, iki ülke arasında köklü tarihsel, kültürel ve derin ilişkilerin mevcut olduğunu vurgulayarak, ziyaretinin her iki ülkenin kalkınmasına katkıda bulunmasını umduğunu belirtti.
Pezeşkiyan, “İran, Azerbaycan ve Rusya arasındaki ticaret, bilim, ekonomi ve ulaşım yolları konularındaki görüşmelere odaklanacağız.” şeklinde konuştu.
İLİŞKİLER GERİLMİŞTİ
Azerbaycan ve İran ilişkileri, 2. Karabağ Savaşı sonrasında karışıklıklar yaşadı. İşgal altındaki topraklara İran’dan ulaştırılan tırlar, gerginliği artırdı.
İran’ın sınırda yaptığı tatbikatlar ve İranlı yetkililerin “Azerbaycan, İsrail’i bölgeye davet etti” iddiaları, Bakü’den sert tepkilerle karşılık buldu. Bunun üzerine İran dini lideri Ali Hamaney’in Bakü ofisi kapatıldı. Azerbaycan, tatbikatların ardından kendi sınırında karşılaştırmalı tatbikatlar gerçekleştirdi.
Zengezur Koridoru olarak adlandırılan güzergaha İran’ın gösterdiği karşı duruş, iki ülke arasındaki ilişkileri daha da gerdi.
DURMA NOKTASINA GELDİ
Azerbaycan’ın Tahran Büyükelçiliği’ne 27 Ocak 2023’te düzenlenen silahlı saldırı, ilişkileri durma noktasına getirdi.
Azerbaycan, saldırıyı terör eylemi olarak tanımlayarak büyükelçiliğini tahliye etti. İran ise saldırının kişisel nedenlere dayandığını bildirdi. Saldırgan mahkemede idama mahkum edilse de cezası henüz infaz edilmedi.
Bu sırada İran savaş uçaklarının sınırda uçuş yapması, Bakü’de endişeye yol açtı. Azerbaycan Dışişleri Bakanlığı, vatandaşlarını İran’a seyahat etmemeleri konusunda uyardı.
Her iki taraf, ilişkileri normalleştirmek amacıyla ilerleyen dönemlerde çeşitli diplomatik girişimlere imza attı. İran’dan gelen olumlu mesajlarla birlikte Azerbaycan, Tahran Büyükelçiliğini yeniden faaliyete geçirdi.
EKONOMİK İLİŞKİLER SÜRDÜ
Gerginliklere rağmen, Azerbaycan ve İran ekonomik ve ticari ilişkilerini devam ettirdi.
Zengezur Koridoru konusunda olumlu yanıt alamayan Azerbaycan, ülkenin batı illeri ile Nahçıvan arasında yeni yollar ve köprülerin inşası için İran ile anlaşmalar sağladı.
Aynı zamanda, Azerbaycan ve İran, Rusya ile birlikte Kuzey-Güney Ulaştırma Koridoru’nun geliştirilmesi için üçlü bir mutabakat zaptı imzaladı.
İki ülke, Aras Nehri üzerinde ortaklaşa inşa ettikleri Kız Kalesi ve Hudaferin Barajı’nın açılışını gerçekleştirdi.
ALİYEV VE PEZEŞKİYAN OLUMLU MESAJLAR VERDİ
Pezeşkiyan, Azerbaycan ziyaretinden önce İran basınına verdiği bir mülakatta, iki ülkenin tek bir bedenin parçaları olduğunu ifade ederek, geçmişteki yanlış anlaşılmalar ve gerginliklerin sona ermesi gerektiğini vurguladı.
İki ülke arasındaki ilişkilerin normalleşmesi süreciyle, işbirliklerinde kayda değer bir artış sağlanacağına inandığını belirten Pezeşkiyan, Bakü’de gerçekleşecek görüşmelerin ekonomi, ticaret, kültür, turizm ve siyaset alanlarında önemli katkılar sağlayacağını dile getirdi.
Azerbaycan Cumhurbaşkanı İlham Aliyev, Pezeşkiyan’ın ziyaretinin ikili ilişkilerin gelişimi ve bölgesel süreçler açısından büyük önem taşıdığını ifade etti.
Aliyev, İran’a dahil tüm komşularıyla iyi ilişkiler kurma arzusunu dile getirerek, İran’la ekonomi, ulaşım ve enerji alanlarında geniş bir ikili gündemin mevcut olduğunu belirtti.
Cumhurbaşkanı Aliyev, Azerbaycan’ın Tahran Büyükelçiliğine yapılan saldırının faillerinin cezalandırılmasını beklediğini de sözlerine ekledi.
