Neredeyse 12 bin 500 yıl önce soyu tükenen bir kurt türü, yeniden hayata döndürüldü.
ABD’nin Dallas merkezli biyoteknoloji firması Colossal Biosciences, ilkel ulukurtların “başarılı bir şekilde hayata döndürülmüş ilk nesli tükenen tür” olduğunu açıkladı.
Colossal Biosciences, üç adet ilkel gri kurt üretmeyi başardı.
GENLERLE OYNANILDI
Araştırmacılar, antik DNA’ları gen düzenleme ve klonlama teknolojileri aracılığıyla, ulukurtların günümüzdeki en yakın akrabaları olan gri kurtların genlerine entegre ettiler.
Bu teknoloji sayesinde elde edilen kurtlar, tam olarak ilkel formlarının ikizi olmasa da, görünüm bakımından onlara oldukça benziyor.
GAME OF THRONES’A İLHAM KAYNAĞI OLMUŞTU
HBO’nun ‘Game of Thrones’ dizisindeki korkutucu kurt figürlerine ilham veren Aenocyon dirus, bir zamanlar Kuzey Amerika’nın en büyük yırtıcılarından biriydi.
Ulukurtlar, gri kurtlardan daha iri: Daha geniş kafaları, kalın açık renkli kılları ve güçlü çeneleri ile dikkat çekiyorlardı.
Colossal, 2021 yılından bu yana mamut, dodo ve Tazmanya kaplanını yeniden hayata döndürmek için çalışmalar yürütüyor. Ancak bugüne kadar ulukurt projelerini kamuoyuna tanıtmaktan kaçındı.
Şirketin kurucu ortağı ve CEO’su Ben Lamm, “Bu gelişme, yok olmuş türleri geri getirme teknolojimizin çalıştığını gösteren önemli örneklerden biri. Üç bin yıllık bir diş ve 72 bin yıllık bir kafatasından elde ettiğimiz DNA ile sağlıklı ulukurt yavruları oluşturduk.” dedi.
FOSİLLER VE ANTİK DNA
Bilim insanları, iki fosilden elde edilen DNA’yı iki başarılı genom ve genetik bilgi setine dönüştürmeyi başardıklarını duyurdular.
Bu gen setlerini tilkiler, çakallar ve kurtlar gibi mevcut türlerle karşılaştıran Colossal ekibi, beyaz kürk ve kalın tüy gibi özellikleri aradılar.
Şirketin açıklamalarına göre, genetik analizlerde elde edilen veriler kullanılarak gri kurt hücreleri üzerinde çalışmalara başlandı; 14 farklı gen üzerinde toplam 20 düzenleme gerçekleştirildi. Ardından, en umut verici hücre hatları klonlandı ve bu hücreler bağışçı yumurtalara aktarıldı.
Colossal, “Sağlıklı bir şekilde gelişen embriyolar, türler arası gebelik için taşıyıcı annelere aktarıldı.” ifadelerini kullandı.
Bu süreç sonucunda üç hamilelik gerçekleştirildi ve tarihteki ilk ‘yeniden canlandırılan’ türlerin doğumu gerçekleşti.
Colossal Biosciences’a göre, iki erkek ulukurt yavrusu 1 Ekim 2024’te, bir dişi yavru ise 30 Ocak 2025’te dünyaya geldi.
“BU ASLINDA FELSEFİ BİR MESELE”
Stockholm Üniversitesi’ndeki Paleogenetik Merkezi’nde evrimsel genomik profesörü olarak görev yapan ve şirkete danışmanlık veren Love Dalen, Colossal’ın hedefe ulaşmak için izlediği yolun, gri kurt genlerindeki belirli varyantları kesip ulukurtlara özgü özelliklerle değiştirmek için CRISPR teknolojisinin kullanılması olduğunu belirtti.
Dalen, “Açık olmak gerekirse, bu canlıların genomunun yüzde 99,9’u gri kurda ait. Bilim camiasında bir canlının ulukurt sayılabilmesi için kaç gene müdahale edilmesi gerektiği üzerine tartışmalar sürecektir ancak bu durum aslında felsefi bir meseledir.” dedi.
Dalen, bu yavruların ulukurt genlerini taşıdığına ve bu genlerin onları son 13 bin yılda gördüğümüz hiçbir şeyle kıyaslanamayacak şekilde ulukurta benzer hale getirdiğini söyledi. “Bu gerçekten çok etkileyici.” şeklinde ifade etti.
Girişimci Ben Lamm ile Harvard Üniversitesi’nden genetikçi George Church’ün Eylül 2021’de kurduğu Colossal, şimdiye kadar en az 435 milyon dolar yatırım aldı.
İlk olarak mamutu yeniden hayata döndürme planlarını açıklayan şirket, bu projede başlangıçta öngörülen takvimin gerisinde kalsa da, 2028’de ilk yünlü mamut yavrularını tanıtmayı hedeflediğini duyurdu.
BÜTÇE VE TEKNOLOJİ ELEŞTİRİ KONU OLDU
Yok olmuş türleri yeniden hayata döndürme projeleri, harcanan büyük bütçelerin başka alanlarda daha verimli bir şekilde kullanılabileceği yönündeki eleştirileri beraberinde getiriyor.
Ayrıca, melez canlıların yetiştirilmesinde taşıyıcı olarak kullanılan hayvanların refahının tehlikeye girebileceği de gündeme getiriliyor.
Montana Üniversitesi’nde çevre felsefesi profesörü olarak görev yapan Christopher Preston, Colossal’ın hayvan refahına özen gösterdiğini ve Amerikan Hayvanları Koruma Derneği’nin desteğiyle inşa edilen büyük tesisin bu yaklaşımı simgelediğini belirtiyor.
Preston, ayrıca korkunç kurtların ekosistemdeki rolünün üstlenilmesinin zorluğuna vurgu yaptı.
