Suriye’de 61 yıllık Baas rejimi ve Esad Ailesi’nin iktidarı sona erdi…
Birleşmiş Milletler’in (BM) Suriye’deki suçları araştıran Uluslararası Tarafsız ve Bağımsız Suriye Mekanizması (IIIM) Başkanı Robert Petit, 8 Aralık 2024’te Esad rejiminin devrilmesinin ardından yaşanan gelişmeler ve rejim döneminde işlenen suçlar hakkında açıklamalar yaptı.
BM’DEN SURİYE AÇIKLAMASI
Ülkede hala bir geçiş sürecinin yaşandığına dikkat çeken Petit, “geçici hükümet yetkililerinin” aktif bir şekilde kontrol sağlamaya çalıştığını ifade etti.
21 Aralık 2024’te Suriye’ye gerçekleştirdikleri ziyareti anımsatan Petit, birçok belge içeren belirli bir alana erişim sağladıklarını aktardı.
“KANITLAR HALA KAYBOLABİLİR”
Petit, “Birçok bilgi yok edilmesine, çalınmasına ve kaybolmasına rağmen hala inanılmaz bir sayıda kanıt mevcut. Rejimin yıllarca tüm kaynaklarını kullanarak işlediği vahşetlere dair pek çok delil var. Ancak, kanıtların kaybolma riski taşıyan çok kırılgan bir süreçteyiz.” dedi.
Suriye’de çalışmalar yapabilmeyi umut ettiklerini belirten Petit, bunun için iktidardaki otoriterlerden izin beklediklerini ifade etti.
Suriye’deki mevcut durumun pek çok açıdan normal olmadığını ve Esad rejimi sonrası geçici hükümet yetkililerinin ciddi zorluklarla karşılaştığını bildirdi.
“SURİYE’DE TAM BİR DOKUNULMAZLIK VARDI”
Petit, “Esad rejimi döneminde, bu suçları işleyenler hakkında herhangi bir yasal süreç başlatılmadı. Suriye’de bu suçlar için adalet sağlanmadı. Tam anlamıyla bir dokunulmazlık durumu söz konusuydu.” diye konuştu.
Soruşturmaların hangi mecra üzerinden yürütülmesi gerektiği konusunun Suriyeliler tarafından karara bağlanacağını vurgulayan Petit, “Bu suçların ana mimarlarının sorumlu tutulması ve adalet önüne çıkarılması hayati öneme sahip. Ancak bu şekilde gerçeğin açığa çıkması ve hesap verebilirliğin sağlanması mümkün olacaktır.” dedi.
“İŞLENEN SUÇLARIN TÜRLERİ BENZERSİZDİ”
BM’nin çatışma sonrası ortamlardaki deneyimlerinin önemine dikkat çeken Petit, “Suçların sayısı ve sistematik olarak işlendiği gerçeği doğru; bu suçların türleri ise belirli açıdan oldukça benzersiz. Sadece sivil halka karşı kimyasal silah kullanımı gibi örnekler verilebilir, ancak hapishane sistemi de bunun bir parçası.” ifadelerini kullandı.
GÖZALTI MERKEZLERİ VE İŞKENCE
Rejimin düşmesinden iki gün önce, Suriyelilerin yıllarca yasa dışı şekilde hapsedildiği ve işkenceye maruz kaldığı 100’den fazla gözaltı merkezini belgelendiren bir rapor hazırladıklarını dile getiren Petit, rejimin devrilmesinden üç hafta sonra gittiği Suriye’de insanlar arasındaki umudun yüksek olduğunu gözlemlediğini aktardı.
Aynı zamanda insanların endişe ve korku duyduğunu da belirten Petit, uluslararası toplumun desteğiyle umutlu olmak için yeterince nedenleri bulunduğunu ifade etti.
