Cumhurbaşkanlığı’nın himayesinde, Sanayi ve Teknoloji Bakanlığı’nın liderliğinde ve TÜBİTAK MAM Kutup Araştırmaları Enstitüsü’nün koordinasyonuyla gerçekleştirilen 9. Ulusal Antarktika Bilim Seferi, heyecan verici keşiflerle sürüyor.
Bu seferde, Harita Genel Müdürlüğü, ünlü Osmanlı denizcisi Piri Reis’in izinden hareketle haritacılık faaliyetlerine devam ediyor. Uzman ekipler, yeni kampanya tipi ölçüm istasyonları kurarak yersel jeodezik noktalar üzerinden bölgenin tektonik hareketlerini izleyip analiz etmiş durumda.
Denizcilik açısından büyük öneme sahip batimetri çalışmalarının, bu yıl ilk kez Horseshoe Adası çevresindeki Gaul Koyu’nda gerçekleştirildiği belirtiliyor. Türk Deniz Kuvvetleri Seyir, Hidrografi ve Oşinografi Dairesi Başkanlığı, burada detaylı ölçümler yaparak yeni batimetri haritaları oluşturdu ve bölgedeki deniz yapısına dair önemli veriler topladı.
İLK KEZ KUZEY VE KUZEYDOĞU BÖLGELERİNE GEMİYLE GEÇİLDİ
Sefer lideri Prof. Dr. Hasan Hakan Yavaşoğlu, Horseshoe Adası’nın dört bir yanında yoğun bilimsel çalışmalar yürüttüklerini ifade etti:
Bu çalışmalar arasında Seyir, Hidrografi ve Oşinografi Dairesi’nin gerçekleştirdiği batimetrik haritalama faaliyetleri de yer alıyor. Yapılan ölçümler, gemi seyrini güvenli hale getirmek ve lojistik faaliyetlerin daha sağlıklı bir şekilde gerçekleştirilmesi açısından büyük bir önem taşıyor. Bu yıl, adanın kuzey ve kuzeydoğusundaki bölgelere gemiyle geçiş sağlanarak hidrografik ölçümler yapıldı.
Önceki haritalarla karşılaştırıldığında ciddi farklılıklar olduğunu belirten Yavaşoğlu, bu çalışmaların bölgenin daha doğru bir şekilde haritalandırılmasına ve seyir güvenliğinin artırılmasına katkı sağladığını dile getirdi:
Bu ölçümler haritaya dönüştüğünde, bölgedeki lojistik operasyonlar ve yolcu transferleri çok daha güvenli ve verimli bir hale gelmiş olacak. Ayrıca bu yıl ilk kez Gaul Koyu’nda batimetrik ölçümler yapıldı ve hidrografik veriler toplandı.
GAUL KOYU’NDA HEYECAN DOLU İLK GEÇİŞ
Yavaşoğlu, daha önce hiçbir geminin ve ölçüm ekipmanının ulaşmadığı Gaul Koyu’na ilk kez ulaşmayı başardıklarını vurgulayarak şu bilgileri aktardı:
Kaptanın kararıyla, Horseshoe Adası’nın kuzeydoğusundaki Gaul Koyu’na girmek için önce botlarımızla ön profil verilerini topladık. Gemi köprüsünde büyük bir heyecanla, geçiş güzergahındaki derinlikleri sonar cihazlarıyla izleyerek ilerledik. Hidrografik botumuzdan gelen verilerle sonar cihazından aldığımız 50 metrelik derinlik bilgilerini eşleştirerek güvenli bir rota belirledik ve başarılı bir geçiş gerçekleştirdik. Bu an, ekibimiz için unutulmaz bir deneyimdi.
BÖLGENİN SİSMİK RİSK HARİTASI ÇIKARILIYOR
Harita Genel Müdürlüğü, bölgenin jeodinamik yapısını incelemek amacıyla adanın farklı noktalarına ölçüm istasyonları kurdu. Son istasyon, Dismal ile Horseshoe Adası arasında yer alan küçük bir adaya yerleştirildi ve ölçümler genişletildi.
Bu çalışmalar aracılığıyla, bölgede bulunan fay hatlarının hareketliliği, volkanik ve sismolojik etkiler ile deformasyon potansiyelleri detaylı bir şekilde analiz ediliyor. Elde edilen veriler, Antarktika’nın bu bölgesine yönelik sismik risk haritasını oluşturulmasını sağlayacak.
Türk bilim insanlarının Antarktika’daki bu önemli çalışmaları, bölgenin doğal dinamiklerini daha iyi anlamamıza ve küresel ölçekte bilim dünyasına değerli katkılarda bulunmamıza olanak tanıyor.
“UZAYDA BULUNAN UYDULARDAN KONUM BİLGİLERİNİ TOPLAMAKTAYIZ”
HGM Yersel Uygulama Subayı Mühendis Üsteğmen Abdullah Kellevezir, 2020 yılından bu yana Antarktika’daki bilimsel seferlere HGM olarak katıldıklarını ifade etti:
Bu seferlerde GNSS gözlemleri ve Horseshoe Adası’na 2020’de tesis ettiğimiz 5 adet yersel jeolojik noktada GPS gözlemleri yapıyoruz. Bu gözlemlerde, uzayda bulunan uydulardan konum bilgileri topluyoruz ve bu verileri bilimsel yazılımlarla dengeleyip hassas konumları elde ediyoruz.
Bu yıl gerçekleştirdikleri çalışmalarda, jeodizik olarak kaymaya neden olabilecek bir noktaya alternatif bir nokta tesis ettiklerini belirten Kellevezir, ayrıca Türk Bilim Kampı’nın bulunduğu konuma yaklaşık iki kilometre uzaklıkta yeni bir nokta kurduklarını vurguladı:
Bu noktalardaki verilerle adanın teknolojik hareketlerini ve deformasyonunu izlemekteyiz.
“PİRİ REİS HARİTASI BİZİM İÇİN ÖNEM ARZ EDİYOR”
Hrk. Asb. Üstçavuş Ömer Faruk Topkaya, 2018 yılından bu yana Türk Deniz Kuvvetleri Seyir, Hidrografi ve Oşinografi Dairesi Başkanlığında görev yaptığını belirtti ve seferdeki amacının bilgi ve tecrübesiyle Türkiye’nin araştırma faaliyetlerine katkıda bulunmak olduğunu ifade etti:
Görevim, Horseshoe Adası çevresinde üç boyutlu yüksek çözünürlüklü batimetrik verileri toplamaktır. Bu sayede deniz haritalarına kaynak oluşturacak derinlikler ve deniz tabanının yapısını anlamış oluyoruz. Böylece Seyir, Hidrografi ve Oşinografi Dairesi Başkanlığı tarafından üretilen daha güncel ve yüksek doğruluğa sahip haritalarla Antarktika’da emniyetli seye dönüşmesine katkı sağlıyoruz.
Aynı zamanda kullandıkları uydu antenleriyle dünya üzerindeki konumlarını tespit ettiklerini ve deniz suyu içerisinde çalışan “Çok Bimli İskandil” sistemi verisini bir zincir haline getirdiklerini kaydetti:
Sonrasında anlık deniz suyu yükseklik verisi ile bu ölçümler harmanlanarak gerçek zamanlı harita derinliğine ulaşıyoruz. Oşinografik ölçümler de çok bimli iskandil verisini anlamlandırmamıza yardım ediyor. Ses hızı ölçümleriyle suyun iletkenliği, sıcaklığı ve basıncı gibi özelliklerini ortaya çıkararak matematiksel modellemeye dahil ediyor, ölçümlerin doğruluğuna katkı sağlıyoruz. Oşinografik veriler, aynı zamanda iklim değişikliğinin etkilerini anlamamıza yardımcı oluyor.
Antarktika’da bulunan görev ve sorumluluğunun bilincinde olduğunu vurgulayan Topkaya, bu yatırım ve imkanların hakkını vermek için yaptıkları çalışmayı sürdürdüklerini belirtti:
Vatanını seven her Türk evladı gibi Türkiye’nin araştırmalarına olumlu katkılar sağlamak için var gücümüzle çalışıyoruz. Ülkemizi, Türk Silahlı Kuvvetlerini ve Seyir, Hidrografi ve Oşinografi Dairesini en iyi şekilde temsil etmek için çaba sarf ediyorum. Tarihimizden aldığımız miras, vizyonumuzu sürdürmemizde büyük bir etkendir.
Topkaya, Piri Reis tarafından 1513 yılında çizilen dünya haritasının, Antarktika’ya en yakın kara parçası olan Güney Amerika kıyılarını gösterdiğine dikkat çekti. Piri Reis haritasının kendileri için önemine vurgu yaparak şunları söyledi:
Ne mutlu bize ki, Piri Reis’ten yaklaşık 500 yıl sonra benzer çalışmalar neticesinde Seyir, Hidrografi ve Oşinografi Dairesi olarak yeniden Antarktika bölgesine ait seyir haritası üretmiş bulunuyoruz. Ülkemizin emniyetli seyir ve lojistik faaliyetleri yapabilmesi adına ortaya koyduğumuz çalışmalar büyük bir gurur kaynağı.
Topkaya, yürüttükleri çalışmalara ilişkin şu bilgileri paylaştı:
Gaul üzerinde ve Gaul Koyu etrafında gerçekleştirilen ilk batimetrik çalışmayı biz gerçekleştirdik. Gemimizi, güvenli bir şekilde bizim belirlediğimiz noktalarla Gaul Koyu’nun içine soktuk. Gelecek bilimsel çalışmalarda, gemimizin direkt Gaul Koyu’na demirlemesi sağlanarak bilimsel araştırma yapan akademisyenlere ve öğrencilere daha yakın destek verilmiş olacak. Böyle bir adım atmanın gururunu yaşıyoruz.
