TikTok, bir kez daha tartışmaların merkezine yerleşti. Kullanıcı sayısının ve içerik üreticilerinin yayınlarının gündemde olduğu bu sosyal medya platformu, bu kez Mardin’deki bir bakkal nedeniyle olay oldu. Hem esnaflık yapan hem de yayın açan bakkalın uyguladığı yöntem, pek çok kişiden tepki aldı. Bakkal, belli saatlerde canlı yayınlar yaparak, bu yayınlar aracılığıyla gelen bağışları zor durumda olan kadınlara dağıtıyor. Ancak, kuyruğa giren kadınların pek çoğu evlerine eli boş dönmek zorunda kalırken, bakkal hem satış yapıyor hem de takipçi sayısını artırıyor.
TikTok, Türkiye’de WhatsApp, Instagram ve Facebook’tan sonra en fazla zaman geçirilen sosyal medya uygulaması olarak öne çıkıyor. Kullanıcılar, daha fazla takipçiye ulaşmanın ve takipçilerinden hediyeler almanın yanı sıra, bunu hem bir rekabet hem de kazanç sağlama yöntemi olarak değerlendiriyor. Canlı yayın yapabilmek için en az bin takipçiye ihtiyaç duyan TikTok kullanıcıları, takipçilerinin kendilerine gönderdiği hediyeleri paraya dönüştürebiliyor. Bu durum, her gün yeni içeriklerin ortaya çıkmasına neden oluyor.
KONUŞULAN İSİMLER SÜREKLİ DEĞİŞİYOR
Mardin’in Nusaybin ilçesinde, Şirin Bulvarı’nda bir marketin önünde çoğunluğu kadınlardan oluşan uzun bir kuyruk gözlemlendi. Uzun süre aynı görüntüler tekrar görünce merak uyandırdı. Marketin sahibi, Suriyeli Lezgin Muhammed, zamanla hedef kitlesi olan ihtiyaç sahiplerine hitap etmeyi amaçladığını belirten bir iletişim tarzı benimsedi. TikTok’ta 17 bin takipçiye ulaşan Lezgin Muhammed, günde 3 ile 5 saat arasında canlı yayın yaparak ihtiyaç sahiplerinin yardım talebine yanıt vermeye çalışıyor.
Yayın sırasında takipçilerine hediyeler talep eden Lezgin Muhammed, marketin önündeki kadınları göstererek bu durumdan yararlanıyor. Dünyanın dört bir yanındaki kullanıcılar, yaptığı canlı yayında ona çeşitli hediyeler göndermeye başlıyor. Yayının sonunda toplanan hediyeler paraya çevrilerek, marketteki ürünler poşetlenip aç kalan kadınlara dağıtılıyor. Böylelikle, marketten ürün satışı gerçekleştirirken, aynı zamanda kanalındaki takipçi sayısını artırmış oluyor. Ancak, kapıda bekleyen kadınlar çoğu zaman saatlerce beklemelerine rağmen boş döndüklerini belirtiyor. Bir kadın ise iki saat soğukta bekleyip sadece bir kilo tuz alabildiğini dile getirdi.
DAHA ÖNCEDEN DE TEPKİ ÇEKMİŞ
Mahalle sakinleri, bu duruma yoğun bir şekilde tepkilerini dile getiriyor. İnsanların yaşadığı zorluklar üzerinden bir popülarite yaratılmasının yanlış olduğunu savunuyorlar. İlgili kurumlara başvurarak bakkalın kapanması için dilekçe vermeye karar verdiklerini belirten mahalleli, bu yöntemin daha önce başka bir yerde de uygulandığını fakat halkın tepkisi üzerine o bakkalın kapatıldığını ifade etti.
EĞİTİM SOSYLOĞU: DAYANIŞMA DEĞİL, TİCARİ KAZANÇ STRATEJİSİ
Eğitim sosyoloğu Prof. Dr. Tunay Kamer, yaşanan durumu değerlendirdi. Son yıllarda sosyal medya platformlarının ticaret ile içerik üretiminin iç içe geçtiğini ifade eden Kamer, bu tür yayınların izleyicilere bir yardım sunuyormuş gibi görünmesine rağmen aslında insanların zor durumda kalmasını bir gösteriye dönüştürdüğünü vurguladı. Bu durumun gerçek bir dayanışmadan ziyade, bir içerik üretimi ve ticari strateji olduğunu belirten Kamer, sosyal medyadaki popülarite için insanların çaresizliğinin içerik haline getirildiğini savundu. Yardım etmek yerine, insanların yayında daha uzun süre beklemeleri teşvik ediliyor. Bu tür uygulamalar, sosyal medya ile ticaretin birleşimini ve bu süreçte yardım gereksinimi duyan kişilerin nasıl bir döngüye sürüklendiğini sorgulatıyor. Hayırseverlik ve ticaret arasındaki çizginin net bir şekilde belirtilmesi gerektiği düşünülüyor.
