Bir turistik işletme, tarihi öneme sahip bir sarnıcı SPA merkezine dönüştürmesiyle ilgili tartışmalar ortaya çıktı. Sarnıcın masaj ve jakuzi salonuna dönüştürülürken kaçak eklemeler yapıldığı iddia edildi ve bu durum için suç duyurusunda bulunuldu. Fatih Belediyesi, sarnıçla ilgili çeşitli aykırılıkları tespit etti. Ayrıca, sarnıcın ruhsatsız olduğu açıkça belirlendi. Söz konusu gelişmelerin ardından sarnıç mühürlendi.
“UZAK DOĞU, İSVEÇ, AROMATERAPİ, MUM, SULTAN, SICAK TAŞ MASAJI VE SİHR-İ SARNIÇ ÇİFT TERAPİ PAKETLERİ…”
Sabah gazetesinde çıkan habere göre, tarihi sarnıcı SPA merkezine dönüştüren işletme, tanıtımında sarnıcın 1.500 yıllık olduğunu ve dünyada benzeri olmayan bir SPA merkezi oluşturduklarını vurguladı. Merkezin resmi internet sitesinin “Hakkımızda” bölümünde yer alan ifadeler şu şekilde:
“Büyülü bir atmosferde eşsiz bir spa keyfi yaşamak istiyorsanız bizi tercih edin. Sultanahmet’in kalbindeki Hagia Sofia (Ayasofya) mansions İstanbul, 1.500 yıllık tarihi sarnıcın içinde modern bir SPA merkezine ev sahipliği yapıyor. Kişiye özel hizmet sunan ve eşi benzeri olmayan bir merkez. Burada üst düzey birçok hizmet sunulmakta. Masaj terapileri ruh, beden ve akıl uyumuna odaklanıyor. Egzotik Orta Asya masajlarını profesyonel ekiplerimiz uyguluyor. 13 farklı masaj ve bakım paketiyle birlikte uzak doğu, İsveç, aromaterapi, mum, sultan, sıcak taş masajı ve sihr-i sarnıç çift terapi paketleri sıklıkla tercih edilen bakımlar arasında yer alıyor.”
BAKANLIK HAREKETE GEÇTİ
Ayasofya’nın yanında yer alan 1.500 yıllık tarihi sarnıcın, bir otel çatısı altında masaj salonu olarak işletilmesi pek çok kişiyi şaşırttı. Kültür ve Turizm Bakanlığı, sarnıcın masaj salonuna dönüşümüyle ilgili olarak harekete geçti ve gerekli işlemleri başlattı.
Yapılan açıklama şu şekilde:
“Kamuoyuna yansıyan “1500 Yıllık Sarnıcı Masaj Salonuna Çevirdiler” başlıklı habere konu olan İstanbul’daki taşınmaz kültür varlığına yönelik olarak Kültür ve Turizm Bakanlığı, 2022 yılında bir kaldırma kararı vermiş ve 2023 yılı itibarıyla suç duyurusunda bulunmuştur.
İstanbul İli, Fatih İlçesi, Cankurtaran Mahallesi’nde bulunan sarnıç, kentsel arkeolojik sit alanında yer almakta olup I. grup korunması gerekli taşınmaz kültür varlığı statüsündedir.
Bahsi geçen sarnıcın, bir otel işletmesi tarafından havuz olarak kullanıldığına dair şikayetler üzerine, ilgili Koruma Bölge Kurulu Müdürlüğü gerekli işlemleri başlatmış ve 15.11.2022 tarihli kurul kararıyla sarnıç ve mahzendeki aykırılıkların 6 ay içinde ilgili idare denetiminde kaldırılmasına karar verilmiştir.
İzinsiz uygulamaların ortadan kaldırılmaması durumunda, 26.12.2023 tarihli kurul kararıyla suç duyurusunda bulunulmuş ve aykırılıkların giderilmesi için rölöve, restitüsyon ve restorasyon projelerinin iletilmesi kararı alınmıştır.
Akabinde, ilgililerince tescilli taşınmaza ilişkin vergi muafiyeti talebi de iletilmiş ve 27.11.2024 tarihli kurul kararıyla bu talep, taşınmazdaki aykırılıkların giderilmediği için uygun görülmemiştir.
Koruma Bölge Kurulu Müdürlüğü, alınan kurul kararlarının takibini yapmış ve en son 19.12.2024 tarihli yazıyla ilgili kurumlara kurul kararının gerekliliklerinin ivedilikle yerine getirilmesi ve izinsiz uygulamaların kaldırılması talep edilmiştir.
Fatih Belediyesi, 31.12.2024 tarihli yazısında kurul kararının yerine getirilebilmesi adına aykırılıkların neler olduğunun net bir şekilde belirtilmesini ve onaylı projelerin iletilmesini talep etmiştir.
Koruma Bölge Kurulu Müdürlüğü 28.01.2025 tarihli yazısında taşınmazdaki aykırılıkları ayrıntılı bir biçimde ifade ederek, onaylı projelerle birlikte izinsiz uygulamaların bir an önce kaldırılması için ilgili belediyeye bildirilmiştir.
Kamuoyuna saygıyla duyurulur.” açıklaması yapıldı.
KAÇAK EKLENTİLER YAPILMIŞ
Denetimler sonucunda sarnıcın, vakıf, kamu ve özel mülkiyete ait olduğu belirlendi. Kentsel Arkeolojik Sit Alanı içerisinde yer alan sarnıcın, Sultanahmet Meydanı ve Barbaros Evleri Turizm Merkezi Geçiş Dönemi Koruma Esasları ve Kullanma Şartları çerçevesinde olduğu tespit edildi.
Sarnıcın 1. grup tescilli bir yapı olduğu ve içinde bulunan mahzeninin de tescilli olduğu belirlendi. 13 Şubat 1991 tarihli kurul kararıyla rölövesi ve restorasyon projesine uygunluğu onaylanan sarnıçta, masaj ve jakuzi salonuna dönüştürülmesi sırasında kaçak eklentilerin yapıldığı görüldü.
SUÇ DUYURUSUNDA BULUNULDU
15 Kasım 2022 tarihli kurul kararı ile sarnıç ve mahzendeki aykırılıkların 6 ay içerisinde ilgili idare denetiminde kaldırılması talimatı verilmişti. Ancak işletme bu süreçte hiçbir işlem gerçekleştirmedi. 26 Aralık 2023 tarihli kurul kararıyla da suç duyurusunda bulunulmasına karar verilerek, aykırılıkların giderilmesine yönelik rölöve, restitüsyon ve restorasyon projelerinin sunulması gerektiği belirtildi.
Vakıflar Bölge Müdürlüğü, yaptığı araştırmada sarnıcın yalnızca onda biri kadar bir bölümünün Vakıflar Genel Müdürlüğü’ne ait olduğunu belirtirken, aykırılıkların ortadan kaldırılması veya proje hazırlanmasının mümkün olamayacağını bildirdi.
BELEDİYE TESPİT EDİLEN AYKIRILIKLARI AÇIKLADI
Vakıfların küçük hissesi nedeniyle giderilemeyen aykırılıklar sonucunda, Fatih Belediyesi, 31 Aralık 2024 tarihinde tescilli sarnıçta tespit edilen aykırılıkların açıklanması ve onaylı projelerin sunulması talebinde bulundu. Fatih Belediyesi, Kurul Müdürlüğü’nün talebi üzerine yaptığı incelemede şu tespitlerde bulundu:
- Tescilli sarnıç ve mahzen yapılarına bitişik konumda cam bir ek yapıldığı,
- Üst kısımda, jakuzi niteliğinde 120 cm derinliğinde bir deneyim havuzunun bulunduğu, bu bölümde 2 adet sütunun yer aldığı,
- Alt katta ise soyunma kabinleri, masaj, sauna ve hamam mekanlarının mevcut olduğu.
RUHSATSIZ ÇIKTI
Veraset intikali sonucu 60’a yakın mülkiyet sahibi olan 1.500 yıllık sarnıcın ruhsatsız olduğu ortaya çıktı. İşletme, ruhsatı olmayan ve tarihi yapıya zarar veren bir faaliyette bulunmuş ve 27 Kasım 2024 tarihinde vergi muafiyeti talep etmişti. Ancak bu talep, Kültür Varlıkları ve Müzeler Genel Müdürlüğü tarafından, sarnıctaki aykırılıkların giderilmesinden sonra değerlendirilmesine karar verilerek reddedildi.
BELEDİYE MÜHÜRLEDİ
Fatih Belediyesi tarafından yapılan açıklamada, “1500 yıllık sarnıcı masaj salonuna çevirdiler” başlıklı habere konu olan Ayasofya-i Kebir Cami-i Şerifi’nin yanındaki tarihi sarnıçtaki havuz ve spa merkezinin, Koruma Kurulu kararları çerçevesinde Yapı Kontrol Müdürlüğü tarafından mühürlendiği bildirildi.
