Stockholm Uluslararası Barış Araştırma Enstitüsü (SIPRI), 2025 yılına dair yayımladığı raporda küresel güvenlik durumunu endişe verici bir şekilde ortaya koydu.
Rapordan elde edilen verilere göre, dünya genelinde toplam nükleer silah sayısı Ocak 2025 itibarıyla 12 bin 241’e ulaştı. Bu silahların yaklaşık yüzde 90’ı ise Rusya ve Amerika Birleşik Devletleri’nin kontrolünde bulunuyor.
Uzun yıllar nükleer cephaneliklerin küçülme eğiliminde olmasına rağmen, bu durumun tersine dönmesi ve ülkelerin nükleer silahlarını modernize etme, genişletme ve konuşlandırma hızını artırması oldukça endişe verici bir gelişme olarak kaydedildi.
SIPRI, bu durumun siber uzay, dış uzay ve yapay zeka gibi yeni yüksek teknoloji alanlarında bir silahlanma yarışını tetiklediğine dair uyarılarda bulundu.
SIPRI Direktörü Dan Smith, “Faaliyette olan nükleer savaş başlıklarının sayısı artmaya başlıyor.” diyerek konun ciddiyetine dikkat çekti.
‘KIYAMET SENARYOLARI’: YAPAY ZEKA VE NÜKLEER SİLAH TEHDİDİ
SIPRI’nin 2025 raporu, nükleer silah sayılarının ötesine geçerek, nükleer silah komuta sistemlerinde yapay zekanın artan rolü konusunda kaygılar taşıyor.
Rapordaki uyarılar, otomasyonun fırlatma kararları üzerindeki olası etkilerini vurguluyor. Dan Smith, bu noktada, “Eğer nükleer silahların fırlatılması kararı tamamen yapay zekaya bırakılırsa, gerçek kıyamet senaryolarına yaklaşmış oluruz.” ifadelerini kullandı.
Bu durum, nükleer cephaneliklerin tamamen yapay zeka kontrolüne bırakılmasının, insanlık için geri dönülemez bir felakete yol açabileceğini gösteriyor.
KÜRESEL NÜKLEER SİLAH STOKLARININ DURUMU
Ocak 2025 itibarıyla dünya genelinde yaklaşık 12 bin 241 nükleer savaş başlığının bulunuyor. Bu başlıkların yaklaşık yüzde 90’ı Rusya (~4 bin 380 adet) ve ABD’nin (~3 bin 708 adet) kontrolünde yer alıyor.
Çin ise son iki yıl içerisinde cephaneliğine 100 yeni başlık ekleyerek stokunu yaklaşık 600’e çıkarmıştır; Pekin’in stok miktarının 2032 yılına kadar 1.000’e ulaşması bekleniyor.
Diğer nükleer güçler arasında Fransa (~290), İngiltere (~225), Hindistan (~180), Pakistan (~170), İsrail (~90) ve Kuzey Kore (~50) yer alıyor.
Toplam 9 bin 614 savaş başlığı, potansiyel kullanım için askeri stoklarda tutulurken, yaklaşık 2 bin 100’ü (çoğu Rusya ve ABD tarafından) yüksek alarm seviyesindeki balistik füzelere yerleştirilmiştir.
SIPRI, ayrıca Çin’in barış zamanında füzelere savaş başlıkları yerleştirebileceğini ve bu durumun bir ilk olduğunu da belirtmektedir.
YENİ BİR SİLAHLANMA YARIŞI
SIPRI, bir sonraki nükleer silahlanma yarışının yalnızca nicelikle sınırlı kalmayacağını uyararak ifade ediyor. Bu yeni yarışın, siber uzay, dış uzay ve yapay zeka destekli teknolojilerle mücadele etme şeklinde şekilleneceği öngörülüyor.
Enstitü, nükleer modernizasyon ve dijital sistem entegrasyonunun yeterli uluslararası denetim ve şeffaflık olmadan hızla ilerlediğine dikkat çekti. Bu durum, yanlış hesaplamalar ya da teknik arızalar sonucunda nükleer çatışma riskini artırıyor.
ACİL EYLEM ÇAĞRISI
Jeopolitik gerginliklerin arttığı ve yeni teknolojilerin nükleer sistemleri daha karmaşık ve savunmasız hale getirdiği bir dönemde, SIPRI, küresel iş birliği, şeffaflık ve silah kontrolü görüşmeleri için acil bir çağrıda bulunuyor.
Direktör Dan Smith, “Jeopolitik olarak özellikle tehlikeli bir zamanda yeni bir nükleer silahlanma yarışının uyarı işaretlerini görüyoruz.” diyerek bu durumun aciliyetini bir kez daha vurguladı.
Rapordaki veriler ve uyarılar, dünya liderlerinin nükleer silahların kontrolü ve yapay zekanın askeri alanda kullanımı hakkında sorumlu adımlar atması gerektiğini açıkça sergilemektedir.
